Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor het handhaven en brengen van vrede?

Vergroot afbeelding

In de eerste helft van de jaren '90 woedde er in het voormalige Joegoslavië een gruwelijke burgeroorlog. Diplomatieke inspanningen om dit conflict te beslechten liepen jarenlang op niets uit. Wapenstilstanden waren van korte duur. De Europese Gemeenschap en de Verenigde Naties stuurden een groeiend aantal waarnemers naar de Balkan, in de hoop iets van vrede te kunnen brengen.

Tussen 1991 en 1995 dienden ruim 400 Nederlandse officieren als waarnemer. De ongewapende monitors opereerden in kleine multinationale teams die tussen de lokale bevolking woonden en werkten. Zij fungeerden als de ‘ogen en oren’ van commandanten, diplomaten en de secretaris-generaal van de VN. Ook traden zij op als bemiddelaars en onderzoekers van geweldsincidenten. Daarbij liepen zij geregeld grote risico’s: bedreigingen, kapingen, gevaar van explosieven, berovingen en (gerichte) beschietingen waren aan de orde van de dag. Een aantal van hen werd ook gegijzeld en als levend schild gebruikt tegen luchtaanvallen.

De handelseditie van het onderzoek, ‘Informatiemakelaar en Schietschijf. De inzet en effectiviteit van waarnemers in vredesoperaties op de Balkan, 1991-1995’, is sinds gisteren verkrijgbaar in de (online) boekhandel.