Ollongren: “Over onze veiligheid hebben we te weinig nagedacht”
“Europa is voor Oekraïne een belofte van blijvende vrede en vrijheid.” Dat zei minister Kajsa Ollongren vandaag in Maastricht waar zij de zogenoemde Europalezing hield. Volgens haar was het mogelijk de Europese belofte de afgelopen decennia vrijwel onbedreigd uit te bouwen en te verbeteren. “Maar over onze veiligheid hebben we te weinig nagedacht. Daarvoor vertrouwden we op de Amerikanen. Voor onze gigantische economische welvaart maakten we onszelf te afhankelijk van goedkope grondstoffen, energie en productie uit Rusland en China.”
Ollongren sprak tot een ongeveer 140-koppig gezelschap van onder anderen geïnteresseerde burgers uit de regio, studenten, docenten, professoren en media.
“Op 24 februari vorig jaar werd Europa met de neus op de feiten gedrukt”, vervolgde ze en noemde het noodzakelijk onafhankelijker te leren optreden. Zelf meer verantwoordelijkheid te nemen voor de veiligheid van burgers. “Voor de bescherming en het waarmaken van de Europese belofte, voor onszelf én voor Oekraïne.”
Volwaardige Europese rol
“Waar de Europese integratie op economisch vlak afgelopen decennia vleugels kreeg, bleef de veiligheids- en defensiesamenwerking achter. Juist nu de NAVO hernieuwde betekenis krijgt door oorlog aan de Oostflank, is een volwaardige Europese rol binnen het bondgenootschap cruciaal.” Wat Ollongren betreft is het terecht dat Amerika Europa al jaren vraagt meer voor de eigen veiligheid te zorgen. De minister is dan ook van mening dat het tijd is iets te doen aan het achterstallig onderhoud en deelde haar ideeën daarover.
5 stappen
Het betreft 5 concrete stappen. Ze noemt versterking van de Europese defensie-industrie als eerste. “Méér materieel en munitie om Oekraïne te steunen. Méér materieel en munitie om onze eigen voorraden aan te vullen en onze krijgsmachten uit te rusten voor de toekomst” Ze benadruk dat de productiecapaciteit omhoog moet.
Haar tweede punt borduurt hierop voort. Om de slagkracht te vergroten, noemt Ollongren het essentieel dat Europese landen overgaan tot gezamenlijke inkoop en ontwikkeling van materieel. “Samen sterker, in plaats van ieder voor zich.”
Ollongren pleit ervoor gezamenlijk slimmer te investeren. “Dus niet in 16 verschillende gevechtsvliegtuigen. Niet in 12 soorten tanks. Niet in 33 verschillende typen fregatten. Die huidige fragmentatie is absoluut onhoudbaar.
Wat we willen, is interoperabiliteit, standaardisatie, inwisselbaarheid: zorgen dat mensen en spullen óver de nationale grenzen heen zonder beperkingen kunnen samenwerken. Dat is goedkoper, sneller en vele malen effectiever”, zei Ollongren, eraan toevoegend dat dit bij uitstek een taak is voor de EU. Dit net als Europese samenwerking op operationeel vlak, haar derde punt. Ollongren vindt dat samenwerking tussen landen, zoals Nederland doet met België en Duitsland, meer het geval zou moeten zijn binnen Europa, bilateraal, multilateraal.
Meer samen doen
“Europese krijgsmachten moeten goed op elkaar ingespeeld zijn. Elkaars taal spreken, elkaars cultuur kennen, elkaars kracht en ook elkaars zwakte. Daarmee bouwen we vertrouwen en versterken de Europese slagkracht en ons vermogen om samen te handelen wanneer dat nodig is.”
Dat Europese landen binnen de NAVO meer moeten doen, en ook meer samen, is Ollongrens vierde punt. Ze zou graag meer Europese inzet zien op de oostflank van het NAVO-grondgebied. “Samen kunnen de EU en de NAVO ook makkelijker dure en schaarse capaciteiten delen. Een goed voorbeeld is de gezamenlijke pool van tank- en transportvliegtuigen die de EU en de NAVO samen inzetten.”
Luchttransport voor buitengewone ladingen of het delen van schepen voor zeetransport. De bewindsvrouw noemt ze als voorbeelden voor gezamenlijke invulling en daarmee de EU en de NAVO te versterken. “Voor één land alleen is de aanschaf vaak te duur en de organisatie te complex. Samen kunnen we het wel.”
The European Dream
Het laatste punt van Ollongren betreft het Verenigd Koninkrijk, “dat een militaire grootmacht is en blijft, met een groot belang bij een veilig Europa.” De minister hoopt op een hernieuwde, brede defensiesamenwerking, met een voortrekkersrol voor Nederland.
Ollongren: “The European Dream, de Europese Belofte. Om dat ideaal te beschermen wil Nederland het voortouw nemen bij een verdieping van het EU veiligheids- en defensiebeleid.”
Ollongren hield de Europalezing in aanloop naar Europadag op 9 mei.
Zie hier haar volledige verhaal: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-defensie/documenten/toespraken/2023/05/03/europalezing-minister-ollongren-defensie-maastricht-3-mei-2023