Onderzeedienst – De marine legt uit

Iedereen heeft er een beeld bij hoe een oorlog op het land wordt gevoerd. Of in de lucht. Of op het water. Maar hoe een oorlog onder water wordt gevoerd, dat er wereldwijd door krijgsmachten enorm veel geld onder water wordt geïnvesteerd, en dat onze marine zeer specialistisch en veelgevraagd is op dit gebied, weten vrij weinig mensen. Want wat doe je nou eigenlijk onder water.

Ik ben Mark en bemanningslid van Zr.Ms. Dolfijn, een onderzeeboot. En ik mag jou in deze video meer vertellen over deze geheime wereld. Wat er allemaal onder zee gebeurt, ontwikkelt en waarom wij daar als Nederland stiekem erg goed in zijn.

Geschat is dat er vandaag de dag grofweg zo'n 500 onderzeeboten actief zijn over de hele wereld. Waarom dat er zoveel zijn en wat die doen, daar kom ik zo nog op terug. Maar eerst even een korte opfriscursus onderzeeboten. Want wat is en hoe werkt een onderzeeboot ook alweer. 

Een onderzeeboot is een soort stalen walvisvormige boot waar in ons geval zo'n 60 mensen in kunnen. Door de zijkant van de boot vol te laten lopen met water of juist weer leeg te persen kan de boor zinken of stijgen. Met onze onderzeeboten kan je de hele wereld over. De Nederlandse onderzeeboten komen vooruit met een dieselelektrische motor. Met een gigantische batterij die om de zoveel tijd door een nieuwe motor opgeladen moet worden. Bovenop de onderzeeboot zit een snuivermast. Dat is een soort snorkel die, als het veilig is, 1 of 2 keer per dag net boven het water uitsteekt om frisse lucht binnen te laten. 

China, Rusland en Amerika hebben samen al 211 onderzeeboten. Die zie je hier. Wij Nederlanders hebben er, hou je vast, 4. Maar ook al lijkt dat weinig en zijn ze bijna aan vervanging toe, toch zijn deze 4 Nederlandse onderzeeboten van de zogenoemde Walrusklasse wereldwijd nog hoog aangeschreven. En wordt er nog altijd een beroep op ze gedaan, ook in internationaal verband. Oké oké, het klinkt allemaal leuk en aardig, maar wat doen al die honderden onderzeeboten onder water? En waarom worden het er steeds meer? 

Door een super-de-luxe periscoop die net boven het water uitsteekt kunnen onze onderzeeboten hoge kwaliteit foto's en video's maken. Zoals met de Russische schepen tijdens de Koude Oorlog. Met infraroodcamera's kunnen wij 's nachts aan de hand van hitte kijken waar mensen, schepen of vliegtuigen zijn. En niet geheel onbelangrijk, we kunnen radioverkeer opvangen en afluisteren. Denk hierbij aan radiocontact van een vijandige of criminele helikopter naar een andere helikopter, of van boot naar boot. De meeste landen in de wereld, maar ook vele grote steden en militaire locaties liggen aan zee. Omdat onze Nederlandse onderzeeboten dicht bij kustgebieden kunnen komen en daar ongezien voor langere tijd kunnen blijven plakken en informatie vergaren, leren we veel over het gedrag en de patronen van potentiële militaire tegenstanders of andere doelwitten. 

Naast de periscoop maken onze onderzeeboten ook gebruik van sonar. Ieder schip, ook die van de vijand, heeft z'n eigen unieke geluid. Met geluidssensoren die we over de hele onderzeeboot hebben verspreid kunnen we dat geluid opvangen en in kaart brengen. Voor de beste geluidsopnames varen we soms wel eens onopgemerkt onder vijandige schepen door. En dan is het muisstil aan boord. Niemand loopt, beweegt. Alles gaat uit. 

Onze specialiteit om inlichtingen te verzamelen is zo belangrijk, ook voor onze tactische positie in de wereld, dat onze missies pas na 20 jaar bekend mogen worden. Zoals nu, met de Koude Oorlog. Maar er zijn ook genoeg zaken die we nooit te weten zullen komen. 

De torpedo is de angst van elk schip of boot. En terecht! Met dit wapen kun je met gemak een groot schip laten zinken. De torpedo is zelfs het grootste kaliber wapen wat Defensie heeft. Supereffectief en gevaarlijk. De kennis dat met onderzeeboten meekomt met bijvoorbeeld een NAVO-vloot maakt dan ook wel indruk. En die show of force zorgen nog zonder te schieten voor stabiliteit in de wereld. Maar daarover in een andere video meer. 

En dan hebben we nog het feit dat onze onderzeeboten kikvorsmannen kunnen afzetten. Dat zijn dé special forces van de mariniers. Dit is een soort elitegroep die de zwaarste en meest complexe missies kunnen uitvoeren. Zoals onder water uit een onderzeeboot zwemmen. En ongezien aan wal komen op de meest onherbergzame plekken. Dat is wel even schrikken als jij net je handdoekje op het strand hebt gelegd. 

En dan nog de vraag waarom er wereldwijd steeds meer geïnvesteerd wordt onder water. En het aantal onderzeeboten blijft groeien. 

Minister van Defensie Ank Bijleveld-Schouten in 2021: "De aanwezigheid van Russische onderzeeërs op de Noordzee zijn een reden tot zorg. Soms, we weten het, vertonen zij verdacht gedrag wat er op kan duiden dat mogelijk datakabels worden afgetapt met vitale informatie over onze economie en veiligheid."

Politieke machtspelletjes zijn volop aan de gang en spelen zich voor een steeds groter gedeelte onder water af. Naast het feit dat onderzeeboten sowieso bijzonder tactische wapens zijn, zoals ik je eerder liet zien, spelen onderzeeboten een cruciale rol in operaties rondom de zeebodem. En dan heb je naast politieke machtsspelletjes onder water ook nog wereldwijde criminaliteit en terroristische activiteiten waarvoor je een onderzeeboot kan inzetten. Zo had Nederland de primeur met de inzet van een onderzeeboot tegen piraterij bij Somalië. Maar speuren ze ook drugskartels op in de Caribische Zee. 

Als je dit allemaal zo hoort, kan ik me voorstellen dat je denkt: wauw, die 4 Nederlandse onderzeeboten zijn echt niet vervangbaar. Maar dat zijn ze wel. Na decennia trouwe dienst komt het economische en technische einde in zicht van onze geliefde Walrusklasse. Omdat wij Nederlanders een goede positie hebben op het gebied van onderzeebootoperaties, en er door landen als Canada en Brazilië onderzeebootcommandanten naar Den Helder worden gestuurd om hier opgeleid te worden, willen we dat graag zo houden. De nieuwe onderzeeboten moeten hetzelfde kunnen als de huidige boten. Alleen dan in een modernere en toekomstbestendige uitvoering. 

Hopelijk heb ik jou kunnen laten zien waarom de Onderzeedienst zo'n belangrijke rol speelt in de wereld. Voor de Koninklijke Marine en daarmee voor Nederland. Heb je toch nog vragen over ons geheimzinnige werk op de onderzeeboot? Laat het ons horen in de comments. Bedankt voor het kijken en vergeet je niet te abonneren op ons YouTube-kanaal. Ik duik snel weer onder. Tot ziens!