Het vaandel
Voor het regiment is het vaandel het belangrijkste symbool. Vroeger was het een herkenningspunt voor de manschappen in de strijd. Tegenwoordig heeft het vaandel vooral een ceremoniële functie.
Baken in de strijd
Het vaandel vormde het middelpunt van een regiment. Waar het vaandel was, daar was ook de regimentscommandant. Het groeide uit tot het belangrijkste symbool van het regiment. Het vaandel stond voor eer, saamhorigheid en trouw. Verlies van het vaandel was een schande. De verovering van een vijandelijk vaandel gold als een overwinning.
Symbool
Als herkenningspunt heeft het vaandel zijn nut verloren, maar het behield wel zijn symbolische waarde voor het regiment. Nog steeds vormt het vaandel het middelpunt bij ceremoniële gebeurtenissen, zoals commandowisselingen of beëdigingen.
Het eerste vaandel
De genie ontving op 30 april 1927 in Utrecht het vaandel uit handen van de toenmalige commandant van het Veldleger, luitenant-generaal T.F.J. Muller Massis. Hij deed dit uit naam van koningin Wilhelmina.
Het originele vaandel heeft de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. De commandant van het opleidingsdepot in Schoonhoven, luitenant-kolonel D. van den Berg, wilde niet dat het in handen zou vallen van de Duitse Wehrmacht. Daarom verbrandde hij het vaandel op 14 mei 1940.
Nieuwe vaandels
Op 20 mei 1948 reikte prins Bernhard een nieuw vaandel uit. Aanleiding was het 200-jarig bestaan van de genie.
25 jaar later, op 15 mei 1973, werd dit vaandel vervangen door een nieuw exemplaar, wederom uitgereikt door prins Bernhard. Dat gebeurde vanwege de samenvoeging van het 1e en 2e Regiment Genietroepen tot het Regiment Genietroepen (in 1972).
Vaandelopschriften en cravates
Aan de vaandels en de standaarden van de Nederlandse krijgsmacht kunnen opschriften worden toegekend. Deze herinneren aan krijgsverrichtingen waarbij een regiment of korps zich in het gevecht heeft onderscheiden.
Aan het Regiment Genietroepen zijn de volgende opschriften toegekend:
- Veldtocht 1815;
- Krijgsverrichtingen 1830 en 1831;
- Citadel van Antwerpen 1832;
- Rotterdam 1940;
- Java en Sumatra 1946-1949;
- Zuid-Afghanistan 2006-2010.
Gewoonlijk worden de opschriften direct op het vaandel geborduurd. Soms kan dat niet onmiddellijk en wordt aan het vaandel een zogenoemde cravate met het opschrift gehecht. De cravate is een lint in dezelfde stof als het vaandel. Als het vaandel aan vernieuwing toe is, wordt het opschrift op het vaandel overgenomen en vervalt de cravate.
Vaandelwacht
Tijdens een ceremonie wordt het vaandel omringd door een gewapende vaandelwacht. De wacht draagt tevens het robuuste sappeurssabel. De vaandelwacht van de genie wordt voorafgegaan door 2 traditioneel geklede en met bijlen bewapende ‘bielemannen’ (van oorsprong sappeurs). Zij banen als het ware de weg voor het vaandel. De regimentsadjudant treedt op als vaandeldrager. Na een ceremonie wordt het vaandel in een speciale afsluitbare vaandelkast opgeborgen in het zogenoemde ‘Huis van het Regiment’ in Vught.