Vraag en antwoord luchthavenbesluit De Peel

1. Is de presentatie van de bijeenkomsten in januari 2022 beschikbaar?

Ja, bekijk de presentatie op deze website. 

2. En hoe groot is die kans dan?

Daar is geen betrouwbaar percentage voor te geven. Het slagen van dit proces is van te veel verschillende, deels nog onbekende factoren afhankelijk.

3. Hoe ziet Defensie het ‘dialoog voeren met’? Waarom wordt een KEA (kosteneffectanalyse) niet uitgevoerd door gemeenten maar door Defensie? Dat is tenslotte slager keurt zijn eigen vlees.

Zie antwoord op vraag 5.

4. Waarom niet ook een maatschappelijke kosten-batenanalyse?

De dialoog met de omgeving wordt op verschillende momenten en manieren gevoerd. Enkele van de instrumenten die hiervoor worden benut zijn informatieavonden (zoals die op 19 en 24 januari 2022, met 228 en 180 aanwezigen), vergaderingen van de Commissie overleg en voorlichting milieu (COVM), individuele gesprekken met omwonenden en de burenmailing (met ruim 1.000 adressen). Ook het milieueffectrapport, de aangekondigde Kosten Effect Analyse en het gezondheidsbelevingsonderzoek worden gebruikt om met omwonenden het gesprek te voeren over verschillende aspecten van de reactivering van De Peel.

De gemeente Venray heeft Defensie verzocht niet een maatschappelijke kostenbatenanalyse maar een Kosten Effect Analyse uit te voeren. Om te voorkomen dat Defensie hiermee rechter in eigen zaak wordt, gaat Defensie samen met de gebiedsgemeenten Venray en Gemert-Bakel een onderzoeksopdracht opstellen, een onderzoeksbureau selecteren en samen met hen het onderzoek begeleiden. Uiteraard wordt de COVM hierover op de hoogte gehouden.

5. Wordt aan alle belanghebbenden kenbaar gemaakt wanneer er bezwaar kan worden gemaakt?

Ja, die informatie verschijnt op tijd op de website defensie.nl. De website bevat steeds actuele informatie over het voorbereidingsproces van het luchthavenbesluit en over de voorbereiding van vergunningaanvragen. Belanghebbenden kunnen er ook op tijd zien hoe en wanneer via een zienswijze kan worden gereageerd op het milieueffectrapport en het ontwerp-luchthavenbesluit. Maar ook hoe de reactie- en de bezwaartermijnen voor vergunningaanvragen zijn geregeld. En wanneer en hoe bezwaar kan worden gemaakt tegen het luchthavenbesluit zelf. 

6. Wanneer ben je belanghebbende?

Simpel gezegd: je bent belanghebbende als een besluit rechtstreeks gevolgen voor je heeft. De gevolgen voor je woon-, leef- of bedrijfssituatie moeten dan wel groot genoeg zijn.

De precieze omschrijving staat in Artikel 2:1 van de Algemene wet bestuursrecht. Die bepaalt in het eerste lid dat onder belanghebbende verstaan moet worden, degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. Dat wil zeggen dat je een eigen, persoonlijk objectief, actueel en direct geraakt belang bij een besluit moet hebben. Ook bestuursorganen en algemene of collectieve belangenorganisaties kunnen belanghebbende zijn. 

Om als belanghebbende in het omgevingsrecht aangemerkt te worden volgt uit de rechtspraak (uitspraak ECLI:NL:RVS:2017:2271) dat je rechtstreeks feitelijke gevolgen moet ondervinden van een activiteit, tenzij ‘gevolgen van enige betekenis’ ontbreken. Die gevolgen van enige betekenis ontbreken indien de gevolgen wel zijn vast te stellen, maar de gevolgen van de activiteit voor de woon-, leef- of bedrijfssituatie van betrokkene dermate gering zijn dat een persoonlijk belang ontbreekt. 

7. Waarom is de gemeente Land van Cuijk niet betrokken in het proces?

De gemeente Land van Cuijk werd op 1 januari 2022 ingesteld door een fusie van de voormalige gemeenten Boxmeer, Cuijk, Sint Anthonis, Grave en Mill en Sint Hubert. Van deze gemeenten waren tot nu toe Boxmeer en Sint Anthonis vertegenwoordigd in de COVM. De gemeente Land van Cuijk is nu uitgenodigd lid te worden.  

8. Tot wanneer loopt de vergunning? Deze is verlengd door de Tweede Kamer, maar tot wanneer?

Tot en met 2029. Het gaat om de wet Verlenging van de termijn gedurende welke aanwijzingen krachtens de Luchtvaartwet van militaire luchtvaartterreinen hun geldigheid behouden en invoering van een jaarlijkse rapportageplicht, gepubliceerd in Staatsblad 2021, 282, 18 juni 2021. Met deze wet is de geldigheidsduur van de aanwijzingen van de luchtvaartterreinen De Peel, Gilze-Rijen en Woensdrecht verlengd tot en met 31 december 2029.

9. Waarom heeft het antwoord op de zienswijzen zo lang geduurd?

Dat kwam door het grote aantal ingediende zienswijzen (in totaal 618), de breedte van de aan de orde gestelde aspecten, de complexiteit van de materie en de vereiste zorgvuldigheid. 

10. Hoe zit het met de Natuurbeschermingswet? Heeft Vliegbasis De Peel deze vergunning?

Nee, zie ook het antwoord op vraag 7. Als eerste stap in het hele voorbereidingsproces werkt Defensie nu aan een aanvraag voor een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming.

11. Worden de uitkomsten van de milieueffectrapportage gedeeld met bewoners?

Het milieueffectrapport wordt gepubliceerd en is daarmee voor iedereen te raadplegen. Het milieueffectrapport wordt samen met het ontwerp-luchthavenbesluit ter inzage gelegd. Zoals in de antwoorden 6 en 7 staat maakt Defensie via de website op tijd bekend wanneer dat gebeurt. Daarnaast wordt dit via een brede communicatiecampagne bekendgemaakt.

12. Waar kunnen we het milieueffectrapport inzien?

Het milieueffectrapport wordt gepubliceerd op de website van Defensie. Verder worden gedrukte versies van het milieueffectrapport op een aantal plaatsen ter inzage gelegd. In ieder geval op het ministerie van Defensie en op de gemeentehuizen van Venray en Gemert-Bakel. 

13. Hoe worden conclusies uit het MER gewogen in de besluitvorming? 

Als het milieueffectrapport maatregelen voorschrijft zal Defensie die uitvoeren, bijvoorbeeld om planten- en diersoorten te beschermen.

Meer in het algemeen wordt het milieueffectrapport gepubliceerd en daarmee breed verspreid. Dan is het aan alle betrokken partijen om de conclusies te wegen en te beoordelen. Bijvoorbeeld de provincies en de gemeenten, en ook de omwonenden, De resultaten daarvan komen terug in zienswijzen, in het bestuurlijk overleg met de provincies en de gemeenten en in het advies van de Commissie m.e.r.. Dat kan gevolgen hebben voor de inhoud van het luchthavenbesluit. Over de effecten op de uiteindelijke besluitvorming in de Ministerraad valt nu nog niets te zeggen. De Raad van State kan ten slotte kennis nemen van alles wat er met de conclusies uit het milieueffectrapport is gebeurd en dat in zijn advies betrekken.  

14. Wat zijn de kosten van al die onderzoeken en voor wie is de rekening van deze onderzoeken?

De kosten van het milieueffectrapport worden geschat op € 400.000. Voor de Kosten Effect Analyse en het gezondheidsbelevingsonderzoek zijn nog geen offertes gevraagd. De kosten van deze onderzoeken komen voor rekening van Defensie.

17. Waarom een F-35 kopen als er geen geluidsruimte is?

Zie antwoord op vraag 18.

18. Waarom zijn er 9 extra F-35’s aangeschaft als er geen geluidsruimte in Nederland meer is?

“Geen geluidsruimte” is niet de juiste weergave van de situatie. Zoals de staatssecretaris op 19 juni 2019 in de COVM en diezelfde dag in een Kamerbrief (Kamerstuk 31 936, nr. 638) heeft uitgelegd, zit Defensie krap in de geluidruimte voor jachtvliegtuigen en kan Defensie daarom de geluidruimte die hoort bij Vliegbasis De Peel niet missen. 

In de reactienota staat in paragraaf 2.1.1 dat het verwachte aantal F-35’s in Nederland met een zorgvuldige planning kan worden ondergebracht op bestaande vliegbases. Maar Defensie heeft behoefte aan strategische geluidruimte, zowel voor een eventuele verdere groei van het aantal jachtvliegtuigen als voor het beschikbaar hebben van voldoende oefenruimte.  

19. Er komen zo’n 40 F-35’s in plaats van de huidige 70 F-16’s. Waarom is dan een derde vliegveld nodig?

Zie antwoord op vraag 21.

20. Is de geluidsruimte De Peel nodig omdat de F-35 teveel lawaai maakt en de geluidsruimte in Friesland en Volkel al snel gebruikt is?

Zie antwoord op vraag 21.

21. Wordt De Peel heropend om de geluidsoverlast bij Volkel en Leeuwarden te minimaliseren of te compenseren?

Tot nu toe heeft Defensie 46 F-35’s aangeschaft. 7 daarvan blijven voor opleidingsdoeleinden in de Verenigde Staten, 39 toestellen komen naar Nederland. 15 daarvan worden gestationeerd op Leeuwarden en 24 op Volkel. Daarmee wordt de op die velden beschikbare geluidruimte grotendeels gebruikt, waarmee geen flexibiliteit meer over is.

In het NLR-rapport De toekomstige geluidbelasting van de F-35 van november 2014 werd geconcludeerd dat bij de stationering van 20 F-35’s op Volkel 50% van het avondverkeer moet worden geëxporteerd.

Zoals in de reactienota in paragraaf 2.2.1 staat zijn meerdere keren politieke toezeggingen gedaan aan de omgeving van Leeuwarden en Volkel. Namelijk dat het opereren met de F-35 zou passen binnen de bestaande wettelijk vastgestelde zonering en dat die zonering niet wordt uitgebreid.  

22. Kunt u aangeven wat de concrete geluidsruimte is per vliegveld en wat de benodigde ruimte is?

Bij de stationering van 15 F-35’s op Vliegbasis Leeuwarden blijft daar enige geluidruimte ’over’, bij de stationering van 24 F-35’s op Volkel moet daar een deel van de vliegactiviteiten naar elders worden geëxporteerd om binnen de geldende zonering te blijven. Op andere Nederlandse vliegbases is wat ruimte voor oefeningen met jachtvliegtuigen, en voor de functie van reserveveld tijdens groot onderhoud op Leeuwarden en Volkel. Vandaar de constatering in paragraaf 2.1.1 dat de 39 F-35’s met een zorgvuldige planning kunnen worden ondergebracht op de bestaande vliegbases. Maar een aantal van deze vliegbases hebben andere functies, bijvoorbeeld voor helikopters, voor strategisch luchttransport en voor civiel medegebruik. Deze functies zijn niet goed te combineren met een structureel gebruik voor jachtvliegtuigen.

23. Wat wordt de rol van De Peel? F-35’s komen in Leeuwarden en Volkel gestationeerd?

Zoals in de reactienota in paragraaf 2.1.2 staat, krijgt De Peel de status van een DOB, een deployment operating base. Militairen beoefenen daar het beoefenen van het operationeel optreden in een missiegebied, waar een vliegbasis vaak enkel uit een start- en landingsbaan bestaat. Vliegtuigen van Leeuwarden en Volkel maken 18 weken gebruik van De Peel, in periodes van 3 x 6 weken. 

24. Wat zijn de plannen voor het gebruik van De Peel? Hoeveel uren en hoeveel vliegbewegingen?

Zie antwoord op vraag 27.

25. Aan hoeveel vluchtbewegingen kunnen we denken?

Zie antwoord op vraag 27.

26. Wordt De Peel alleen gebruikt voor de vliegtuigen of gaan ook de gevechtshelikopters oefenen zoals nu ook al gebeurt?

Zie antwoord op vraag 27.

27. U praat veel over de F-35, maar hoe zit het met andere vliegtuigen?

De Peel zal worden gebruikt door F-35-jachtvliegtuigen, helikopters, drones en toestellen die ook nu al op De Peel worden ingezet voor de oefening en training van forward air controllers. De Peel wordt gebruikt als deployment operating base (DOB) voor jachtvliegtuigen, 3 x 6 weken per jaar en maximaal 3.600 vliegtuigbewegingen. Iedere start en iedere landing wordt als afzonderlijke vliegtuigbeweging geteld. Dus als een toestel start vanaf De Peel en enige tijd later daar weer landt, dan zijn dat 2 vliegtuigbewegingen.

Daarnaast kan het Defensie Helikopter Commando gebruik blijven maken van De Peel voor een jaarlijkse oefening van 2 weken met eenheden van de Luchtmobiele Brigade. En voor incidentele missies en kleinere oefenactiviteiten verspreid over het jaar.

Oefeningen met het C-130-transportvliegtuig en strategisch luchttransport vinden niet structureel plaats op De Peel.

Deze informatie staat ook in paragraaf 3.1 van de reactienota. 

28. 3 x 6 weken, max 12 F-35-vliegtuigen op De Peel. Hoeveel starts en landingen maken die vliegtuigen per dag maximaal?

Zie antwoord op vraag 29.

29. 3.600 vliegbewegingen zijn dan toch elke dag zo’n 10 vliegbewegingen? En omdat jullie niet 24/7 oefenen worden het dus veel meer vliegbewegingen op de dagen dat jullie wel oefenen?

3 x 6 x 5 = 90 werkdagen. Dit betekent gemiddeld 40 vliegtuigbewegingen (20 starts en 20 landingen) per dag.

30. Volkel en Leeuwarden moeten binnen de bestaande geluidsruimte blijven, werd aan het begin opgemerkt. Dat betekent dat het gebrek aan geluidsruimte dus op vliegveld De Peel wordt gezocht. Staat de uitkomt van deze ‘inspraakprocedure’ niet bij voorbaat vast?

Zie antwoord op vraag 31.

31. Als reactivatie van De Peel echt nodig is vanwege het wegvallen van Valkenburg, Twenthe e.a., is er dan überhaupt nog wel enige kans dat reactivatie NIET doorgaat? Worden we niet voor de gek gehouden met inspraak e.d.?

Zoals in antwoord 2 is aangegeven is de reactivering van Vliegbasis De Peel geen gelopen race. 

32. Maastricht gaat waarschijnlijk sluiten, wordt daar rekening mee gehouden?

Zie antwoord op vraag 33.

33. Waarom ook niet met jachtvliegtuigen vliegen op Gilze-Rijen?

Defensie is met omwonenden van Gilze-Rijen in gesprek omdat zij grote moeite hebben met de intensiteit waarmee Defensie met helikopters wil opereren op deze vliegbasis. Daarbij passen geen plannen om ook nog structureel met jachtvliegtuigen op Gilze-Rijen te opereren. Ook is het geen goede combinatie als jachtvliegtuigen opereren op een vliegbasis waar helikopters circuits vliegen boven het terrein.

34. Is er gekeken naar de mogelijkheid van Zeeland waar Defensie voor de marine onnodig grond heeft aangekocht?

Het grootste deel van het bij Vlissingen beoogde terrein zou Defensie van de provincie Zeeland gratis mogen gebruiken. Defensie zelf heeft hier slechts 10 hectare voor aangeschaft. Die grond is inmiddels weer verkocht.

35. Is de optie van een nieuw vliegveld overwogen?

Nederland is een dichtbevolkt land waar veel functies de schaarse ruimte willen gebruiken. Denk aan woningbouw, infrastructuur voor mobiliteit, bedrijventerrein, recreatie, natuur en militaire activiteiten. De regels in de ruimtelijke ordening maken het erg moeilijk om praktisch vanuit het niets aan een locatie de bestemming militaire luchthaven te geven. En het is erg duur om vanuit het niets een operationele vliegbasis in te richten. 

36. ‘’We hebben geen ruimte in het buitenland.’’ Waaruit blijkt/bleek dat? Is dat nagevraagd, waar en waarom kon het daar niet?

De vraagsteller vermeldt de vindplaats van dit citaat niet. 

Meer vliegen in het buitenland is zeker een van de zogenoemde draaiknoppen om een gebrek aan geluid- en daarmee oefenruimte deels tegen te gaan. Maar een structurele oplossing voor de schaarste aan geluidruimte is het niet.

Nu al wordt veel geluid geëxporteerd, zoals het in het vakjargon heet. 7 F-35’s blijven in de Verenigde Staten, omdat de basisvliegopleiding in de Verenigde Staten plaatsvindt. Ook neemt Nederland vaak met jachtvliegtuigen deel aan internationale missies: ook een vorm van export van geluid. En ten slotte oefenen Nederlandse jachtvliegtuigen nu al veel in het buitenland. Uitbreiding daarvan is mogelijk, maar deelname aan buitenlandse oefeningen gebeurt vaak op basis van wederkerigheid. In ruil komen buitenlandse vliegtuigen ook voor oefeningen in Nederland.

Het zou waarschijnlijk mogelijk zijn een buitenlandse vliegbasis te huren voor gebruik tijdens langere periodes. Maar dat stuit bovenal op een intern probleem: het personeel (de vliegers en technisch en ondersteunend personeel) wordt nu al zo vaak uitgezonden dat in de beleving van betrokkenen een verzadigingspunt is bereikt. Bij een nog verdere verhoging van de uitzenddruk dreigt meer personeel af te haken om elders werk te zoeken. Een grotere uitstroom is niet bevorderlijk voor succesvolle werving van nieuw personeel. En dat terwijl de werving vanwege de situatie op de arbeidsmarkt toch al achterblijft bij wat nodig is.

37. Het zuidelijke oefengebied (dus ook De Peel) komt mogelijk te vervallen in verband met verplaatsing oefengebied naar het noorden. Hoe actueel is dit nog? Betreft ontwerp luchtruimherziening die minister Van Nieuwenhuizen samen met staatssecretaris Visser op 13 januari 2021 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Er wordt nog steeds gewerkt aan de luchtruimherziening en de vorming van een groot oefengebied boven het noorden van het land. Als dat slaagt, dan vervalt TRA-12, het militaire oefengebied boven het zuiden van Nederland. Daarmee komen de vliegbases in Noord-Brabant niet te vervallen. 

38. In de Voorkeursbeslissing Luchtruimontwerp wordt gezegd dat de F-35 alleen in N. Nederland kan oefenen, omdat deze niet boven woonomgeving en belangrijke infrastructuur mag vliegen vanwege de veiligheid. Er staat letterlijk: Elders in het land zijn geen realistische opties te vinden.

In hoofdstuk 3 van de Ontwerp-Voorkeursbeslissing Luchtruimherziening staat inderdaad waarom de herziening nodig is. Kort gezegd: omdat vooral in het zuidoosten van het land ruimte moet komen voor kortere aanvliegroutes naar Schiphol en omdat een groot oefengebied voor de F-35 alleen in het noorden van het land past. Dat oefengebied wordt niet alleen maar gebruikt voor zogenoemde transitvluchten (vluchten van A naar B) maar voor uiteenlopende oefendoelen, waaronder onderscheppingsvluchten, luchtgevechten en ook schietoefeningen. Vandaar de voorkeur voor een dunner bevolkt gebied.

39. Wat is het verband tussen dunbevolkt gebied en ‘dus’ te weinig geluidsruimte?

Uit de vraag wordt niet duidelijk waar dit is opgeschreven of in welk verband dit is gezegd.

Defensie heeft uitgelegd, onder andere in de Kamerbrief van 12 juni 2019 en in de reactienota dat Defensie krap zit in zijn geluidruimte voor jachtvliegtuigen. Ook dat er daarvoor wel allerlei deeloplossingen denkbaar zijn, maar dat Defensie voor een structurele oplossing Vliegbasis De Peel wil activeren. 

Overal in Nederland zijn woonkernen en andere gebieden die in vliegoperaties zoveel mogelijk worden gemeden.

40. Vliegen er nu al F-35’s in Nederland?

Ja, vanaf 31 oktober 2019. Toen arriveerde de eerste F-35 op Vliegbasis Leeuwarden. Eind juni 2022 ontving Vliegbasis Volkel de eerste van de F-35’s die daar zijn gestationeerd. Op dit moment (mei 2023) zijn er 26 in Nederland en 8 in de Verenigde Staten. Dit jaar is de planning om nog 6 aan Nederland te leveren. In 2024 en 2025 ook elk jaar 6. In totaal zijn dat 52 F-35’s voor Nederland, waarvan er 8 in de Verenigde Staten zijn gestationeerd. De eerste operationele missies van de F-35 zitten er inmiddels op.

41. Is het mogelijk om niet tijdens schoolvakanties te vliegen/oefenen?

Het is niet mogelijk om in vakantieperiodes helemaal te stoppen met vliegen.

Training is nodig om het luchtmachtpersoneel inzet gereed te houden. Hiervoor wordt jaarlijks een vliegprogramma gemaakt, waarbij ook rekening wordt gehouden met nationale feestdagen, vakantieperiodes en periodes van werkelijke inzet (zoals de 24/7-taak voor luchtruimbewaking). Op nationale feestdagen wordt normaal gesproken niet gevlogen en in de zomermaanden wordt deels rekening gehouden met vakantieperiodes door een iets minder vol vliegprogramma. Zo kan ook het eigen personeel vakantie houden. 

42. Gaat hetzelfde concept als in de 90er jaren gelden dat er telkens in blokken van 2 weken gevlogen wordt?

In de jaren ‘90 was het vliegprogramma gebaseerd op een andere manier van inzet en een ander type vliegtuig. De exacte invulling van het vliegprogramma voor de toekomstige oefeningen is nog niet vastgesteld. Maar zoals aangegeven komt het neer op periodes van enkele weken per keer, met een gemiddelde van 40 vliegtuigbewegingen per dag.

43. Wat is de oefenhoogte voor De Peel?

Er is geen specifieke oefenhoogte voor De Peel. De vertrek- en naderingsprocedures moeten nog worden vastgesteld. Om een voorbeeld te geven: de gebruikelijke aanvlieghoogte voor een zogeheten ’circuit tot landing’ op Volkel en Leeuwarden is nu vastgesteld op 1.500 voet (circa 500 meter) boven of binnen circa 5 kilometer van het vliegveld. Bij goed weer wordt op deze hoogte over het veld gevlogen om vervolgens een dalende bocht in te zetten tot aan de landing. Een andere procedure is een zogeheten straight-in, waarbij in een rechte lijn voor de baan langzaam de daling wordt ingezet tot aan landing, Deze procedure is vergelijkbaar met landingen van grotere verkeersvliegtuigen.

44. Zonder F-35 hebben we al veel geluid van de oefeningen die nu in de avond plaatsvinden. Hoeveel meer gaat dit worden? De babyfoon kan uit als er gevlogen wordt.

Met hoeveel meer geluid omwonenden te maken krijgen, hangt af van hun woonlocatie. Het aantal vliegtuigbewegingen zal in de toekomst meer worden dan nu, tot het maximum van 3 x 6 weken per jaar en 3.600 vliegtuigbewegingen.

45. Hoeveel vluchten zijn er per dag en op welke hoogte bij Overloon met hoeveel decibel geluid? 

Zoals al opgemerkt moeten de vertrek- en naderingsprocedures nog worden vastgesteld. Daarbij wordt niet alleen rekening gehouden met de vliegveiligheid en de uitvoerbaarheid, maar ook met woonkernen in de omgeving. Die worden waar mogelijk vermeden.  

46. Hoeveel trainingsuren zijn er minimaal nodig voor piloten om hun brevet te kunnen houden?

Voor het behoud van hun brevet leggen vliegers eenmaal per jaar een examenvlucht af. Om getraind en inzetbaar te blijven moet een vlieger een jaarlijks trainingsprogramma volgen. Voor een groot deel kan dat nu in de F-35-simulator. Daarnaast blijft het noodzakelijk voor zowel vliegers als technisch en ondersteunend personeel om ook vluchten in de praktijk te beoefenen. De exacte eisen verschillen echter per vlieger en per taak.

47. Komen deze vlieguren bovenop de vlieguren die er nu al plaatsvinden in de lucht?

Het totaal aantal militaire vlieguren boven Nederland als geheel is de afgelopen jaren alleen maar afgenomen. 

48. Vanaf welke tijd begint het vliegen normaliter en wanneer eindigt het normaliter?

Normaal gesproken wordt er gevlogen tussen 9.00 en 17.00 uur. Daarbij wordt meestal per dag in 2 groepen (waves) gevlogen. In geval van avondvliegen verschuiven deze tijden naar de periode dat het donker is.

49. De zonsondergang vluchten, kunnen die niet in de winter?

Ja. Omdat het dan eerder donker is, worden de meeste oefeningen in schemer- en avondvliegen vanaf het najaar tot in het voorjaar gehouden.

50. Hoe wordt voorkomen dat men door de geluidsbarrière gaat? Onlangs dacht men in Groningen dat er een aardbeving was. 

Vanaf De Peel worden geen vluchten uitgevoerd waarbij dat nodig kan zijn.

In de reactienota staat in paragraaf 6.9.2: “Als vliegtuigen sneller vliegen dan de voortplantingssnelheid van het geluid, dan spreken we over een situatie waarbij het vliegtuig door de geluidbarrière gaat. Het vliegtuig vliegt dan supersoon. Supersone vluchten worden zoveel mogelijk boven zee uitgevoerd om geluidoverlast boven bewoond gebied te vermijden. Voor bepaalde operaties, met name de Quick Reaction Alert (QRA) en een Functional Check Flight (FCF) geldt een uitzondering, maar dit type vluchten worden niet vanaf De Peel uitgevoerd.”

51. Wat zijn de vliegbewegingen rond de basis? Hoe vliegen ze naar het oefengebied?

Zie antwoord op vraag 53.

52. Wat zou de reguliere route rondom De Peel worden, ofwel vluchtlijnen?

Zie ook antwoord 44: de vertrek- en naderingsroutes moeten nog worden vastgesteld. De standaardroute voor aansluiting naar de oefengebieden boven zee, verloopt via een vastgelegde route die globaal van Soesterberg recht naar het noorden loopt op een hoogte van 7 tot 10 kilometer.

53. Wordt er vergunning verleend voor het aantal vliegbewegingen en aantal weken waarin deze plaatsvinden en wordt hier een termijn aan gesteld? Neem aan dat het niet zo kan zijn dat we beginnen met 18 weken en een jaar later wellicht op 24 of 30 weken zitten?

Wat Defensie maximaal mag vliegen wordt vastgelegd in het luchthavenbesluit. Daar moet Defensie zich vervolgens aan houden.

54. Waarom niets over de vliegroutes rond de basis?

Zie antwoord op vraag 57.

55. Kunnen jullie duidelijkheid geven over de aanvliegroutes?

Zie antwoord op vraag 57.

56. Hoe liggen de aanvliegroutes en waar is de overlast het grootst?

Zie ook antwoord 44: de vertrek- en naderingsroutes moeten nog worden vastgesteld. De routestructuur wordt doorgerekend in de milieueffectrapportage en moet dus voor die tijd in ontwerp gereed zijn. Bij het ontwerpen van deze routes wordt rekening gehouden met de vliegveiligheid en de uitvoerbaarheid, en ook met de ligging van dorpen en andere woonkernen in de omgeving.

57. Hebben we straks in de weken dat de F35’s vanaf Volkel of Leeuwarden vliegen, ook geluid van andere vliegtuigen? Met andere woorden: hebben we straks niet 3 x 6 weken herrie, maar zowat het hele jaar?

In de beantwoording van de vragen 24 tot en met 27 is aangegeven welk militair luchtverkeer er in de toekomst kan plaatsvinden op De Peel. Dat betreft in de eerste plaats de luchtactiviteiten die nu al plaatsvinden op of boven De Peel: vluchten voor de opleiding van forward air controllers. En militair helikopterverkeer, dat behalve incidenteel helikopterverkeer hooguit 1 keer per jaar een grotere oefening van 2 weken uitvoert. Deze grotere helikopteroefening valt niet samen met de periodes van 3 x 6 weken waarin de jachtvliegtuigen opereren op De Peel.

58. Dus vliegen we wel rondjes/figuurtjes boven de vliegvelden?

Zie antwoord 44.

59. Als de F-35 steeds naar het oefengebied moet vliegen boven de Noordzee: wat betekent dit voor de veiligheid voor de bewoners waarboven gevlogen wordt? Kan dat niet beter vanaf een noordelijke locatie gevlogen worden?

Dagelijks vliegen vele honderden vliegtuigen boven Nederland, waarbij de Nederlandse (militaire) luchtvaart aan zeer strenge veiligheidseisen moet voldoen. Deze eisen zijn er juist voor de veiligheid van alle betrokkenen in de lucht en op de grond. Vliegbasis Leeuwarden is de enige vliegbasis in Noord-Nederland en deze luchthaven wordt ook al vele jaren maximaal gebruikt.

60. Waarom maken de F-16’s tegenwoordig veel meer lawaai dan een aantal jaar geleden?

De Nederlandse F-16 vliegt al jaren met hetzelfde motortype en ook de start- en landingsprocedures zijn al jaren hetzelfde. De geluidniveaus bij starts en naderingen zijn dan ook niet toegenomen vergeleken met een aantal jaar geleden.  

61. Worden er op De Peel straks ook vliegtuigen onderhouden? Worden daarbij ook motoren onderhouden en getest? Dat laatste zal uiteraard op vol vermogen gebeuren, wat veel herrie oplevert. Telt dit mee voor de beschikbare geluidsruimte?

Er zijn verschillende niveaus van onderhoud. Het hoger onderhoud, is het meest ingrijpende onderhoud en vindt in Nederland plaats op Vliegbasis Woensdrecht. Het motorenonderhoud gebeurt specifiek daar, of in het buitenland bij de producent. Heel soms zal eenvoudig en noodzakelijk onderhoud op De Peel plaatsvinden. En als dat de motor betreft, is proefdraaien ook nodig.

62. Waarom worden mensen die in hetzelfde gebied wonen die een klacht indienen al na 2 klachten weggezet als veelklager?

Personen die vaker klagen worden zeker niet weggezet als veelklager. Elke klacht telt. Maar het is voor Defensie wel belangrijk te weten of er sprake is van al eerder geuite klachten of nieuwe klachten.  

63. Als de oefeningen boven zee plaatsvinden, waarom hebben we dan nu al zoveel geluidsoverlast? Zelfs al met de F-16?

Oefeningen vinden zoveel mogelijk boven zee plaats, maar de vliegtuigen moeten wel starten en landen op een vliegbasis en veroorzaken dan geluid of overlast. Boven De Peel worden nu oefeningen gehouden met straaljagers en helikopters voor opleidingen van militairen met grondtaken. Deze vliegtuigen en helikopters starten van en landen op andere vliegbases dan De Peel.

64. In de reactienota staat dat ervaring van geluid subjectief is. Boven een bepaalde grens is geluid voor iedereen ongezond tot zeer schadelijk. Welke grens hanteert Defensie?

Voor luchtgebonden geluid (geluid van vliegtuigen die opereren vanaf een vliegbasis) is er geen wettelijke normering in de vorm van een maximaal toegestaan piekniveau. In die zin wordt dus geen grens gehanteerd door Defensie. Maar de geluidcontouren in het luchthavenbesluit geven wel aan wat de maximale hoeveelheid geluid is die Defensie op die vliegbasis mag produceren. 

65. In Volkel is in navolging van Leeuwarden een volledig omgevings-meet-systeem ingericht, zijn daar al resultaten van?

Ja. Zie de website https://geluidsmeetnetvliegbases.noiselab.casper.aero/airport/EHVK 
De metingen op Vliegbasis Volkel zijn nog vooral F-16-vluchten. 

66. Worden er in de omgeving van De Peel ook meetpunten aangelegd?

In de reactienota staat in paragraaf 14.1 dat ook rond De Peel een geluidmeetnet wordt aangelegd. Net als eerder bij Leeuwarden en Volkel bepalen ook bij De Peel omwonenden, samen met geluidexperts, de keuze van de meetlocaties. De auditcommissie die het geluidmeetnet Leeuwarden beheert heeft inmiddels enkele keren gerapporteerd aan de Commissie Overleg en Voorlichting Milieu. Deze rapportages zijn te vinden tussen de vergaderstukken op de website van COVM Leeuwarden.

67. Wat hebben we aan meetpunten als het geluid er al is geweest?

Zie antwoord op vraag 69.

68. Waarom is er een geluidsmeetnet nodig als op voorhand vast staat dat de F-35’s enerzijds ontzettend veel herrie maken, terwijl er anderzijds geen geluidsruimte is? Omwonenden kunnen zonder geluidsmeetnet vaststellen dat het leefmilieu ernstig wordt aangetast door de komst van de F-35’s. 

Defensie heeft rondom Leeuwarden en Volkel geluidmeetnetten aangelegd in reactie op een verzoek vanuit de Tweede Kamer, vastgelegd in de motie-Eijsink (Kamerstuk 33 763, nr. 22). Een deel van de meetlocaties wordt gebruikt om piekbelastingen te meten. Enkele meetlocaties zijn specifiek bedoeld om met de metingen de geluidberekeningen te controleren.