Vraag en antwoord luchthavenbesluit Gilze-Rijen

Rattle noise is een rammelend geluid in een woning veroorzaakt door trillingen of geluid met lage tonen. Rattle noise wordt altijd veroorzaakt door een geluidsbron. Dit kan bijvoorbeeld een Chinook-transporthelikopter zijn, maar ook  een vrachtwagen of bus, koelkastmotor of wasmachine. Ook losse elementen in huis zoals glas los in de sponning, een schilderij aan de muur, slecht sluitende deur, glazen, potjes en decoraties tegen ruiten kunnen bewegen door een geluidsbron.

Er zijn verschillende soorten rattle noise:

• Directe rattle: geluid zorgt voor een verschil in de druk op ramen en deuren waardoor ze gaan trillen.
• Indirecte rattle door geluid: geluid komt via ramen en deuren het huis binnen. Door het hogere geluidsniveau kunnen lichte spullen in huis gaan trillen.
• Indirecte rattle door trillingen: door geluid gaan het dak en de gevel trillen. Hierdoor gaan ook dingen in huis trillen door het plafond of de muren.

Geluidsoverlast wordt uitgedrukt in Ke-waarden (ook wel ‘contouren’). Voor rattle noise bestaat (nog) geen wettelijke waarde. Dit omdat het moeilijk te meten is. Rattle noise wordt als vervelender ervaren dan ‘gewone’ geluidsoverlast. Het NLR heeft in 2014 onderzoek gedaan naar de overlast van rattle noise. Hierin wordt de overlast van rattle noise vergeleken met een 6 decibel (dB) harder geluid dan een helikopter die geen rattle noise veroorzaakt. Daarom wordt bij overvliegende Chinooks 6 decibel opgeteld (als het geluid maximaal 75 dB(A) of hoger is). Dit heet de rattle-toeslag.

 

Op verzoek van omwonenden werd aanvullend onderzoek uitgevoerd. Defensie gaf samen met het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) invulling aan dit verzoek. Het doel was om conclusies uit eerder onderzoek te controleren. Daarbij ging het vooral om de conclusie dat rattle kan optreden als het geluidniveau tijdens een passage van een Chinook-transporthelikopter buiten voor de gevel van een woning 75 dB(A) of hoger is. Om dit te onderzoeken zijn tijdens de testvluchten geluidniveaus van ongeveer tussen de 65 en 85 dB(A) geproduceerd. Voor 201 woningen in de gemeente Gilze en Rijen is al bevestigd dat deze in aanmerking komen voor maatregelen. Afhankelijk van de uitkomsten van deze testvluchten zouden mogelijk meer woningen in aanmerking komen voor maatregelen.

In oktober en november 2021 en januari 2022 hield Defensie samen met het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) testvluchten boven gemeente Gilze en Rijen.

De testvluchten werden met de nieuwe Chinook (MYII Caas) transporthelikopter uitgevoerd. Uit eerder onderzoek blijkt dat rattle bij andere typen helikopters en vliegtuigen zelden of niet voorkomt.

Op een testdag werd er testapparatuur in en om de woning geïnstalleerd. De Chinook-transporthelikopter vloog volgens vooraf vastgestelde patronen zo’n 30 tot 40 over. Daarbij stond de testwoning centraal. Er werden 3 soorten overvluchten gevlogen op verschillende hoogten: horizontale overvluchten (vaste hoogte), klimvluchten en vluchten met bochten. Allemaal op een veilige vlieghoogte.

Tijdens de test waren er onafhankelijk waarnemers in de betreffende woning. Deze waarnemers beoordeelden en noteerden:

1. de mate van rattle;
2. de mate van voelbare trillingen.

Daarnaast waren er technici in of bij de woning. Zij hebben de geluidniveaus gemeten en stuurden waar nodig de test bij.

Na afloop van de testvluchten heeft het NLR de resultaten van de testvluchten verwerkt. In maart 2022 werden de resultaten openbaar gemaakt in het NLR-rapport Rattle in woonhuizen nabij Vliegbasis Gilze-Rijen (praktijkmetingen).

Indieners van zienswijzen waarop Defensie nu al kan reageren ontvangen na de zomer in 2020 een reactie.

Er is ook een deel van de zienswijzen waarop Defensie nog niet definitief kan reageren. Die zienswijzen gaan over keuzes en overwegingen die nu stil liggen door uitstel van het luchthavenbesluit. Deze zienswijzen gaan niet verloren; ze worden zorgvuldig meegenomen in het vervolg van de procedure. Hierover informeert Defensie u via de COVM,  de omwonendenmailing en deze website.

Defensie heeft besloten voorrang te geven aan de voorbereiding van het luchthavenbesluit voor Vliegbasis De Peel. Als Defensie voor jachtvliegtuigen gebruik kan maken van De Peel, kan de reserveveldfunctie op Gilze-Rijen namelijk vervallen. Dan komt het luchthavenbesluit van Gilze-Rijen er anders uit te zien.

Tot het luchthavenbesluit er is, geldt voor bouwplannen rondom Vliegbasis Gilze-Rijen de huidige Ke-zonering uit 1993. Toch kijken Defensie en het Rijksvastgoedbedrijf in nauw overleg met de omgeving van Vliegbasis Gilze-Rijen wat er aan veranderingen mogelijk is. Ze kijken met welke veranderingen bouwplannen in de kernen meer mogelijk zijn dan nu op basis van de huidige zonering het geval is.

Dat kan omdat sommige veranderingen in het proces naar het luchthavenbesluit al bekend zijn, zoals het halveren van de returnveldfunctie. Daardoor wordt de geluidscontour aan de noord- en zuidzijde bij de kernen Hulten en Gilze kleiner. Defensie blijft gemeenten en de omgeving hierover informeren.

De mogelijkheid voor bouwen verandert ook als de reserveveldfunctie voor jachtvliegtuigen vervalt voor Vliegbasis Gilze-Rijen. Of dat door kan gaan is pas zeker als het luchthavenbesluit voor De Peel ingaat en de vliegbasis weer actief wordt.

Via deze website en een mailing aan omwonenden informeert Defensie belanghebbenden over de procedure van het luchthavenbesluit. Heeft u na het lezen van de website nog vragen? Dan kunt u die stellen via verschillende contactmogelijkheden. Defensie neemt dan contact met u op om uw vraag zo goed mogelijk te beantwoorden.

U kunt op verschillende momenten uw idee delen. Dat staat ook in de Wet luchtvaart. Het gaat om officiële momenten waarop u op de voorgenomen plannen en besluiten kunt reageren. Defensie vindt het belangrijk met u in contact te blijven en samen te werken aan een besluit waar mensen achter staan. Daarom organiseert Defensie geregeld bijeenkomsten om u te informeren, en waar uw ideeën ook zeer welkom zijn. Defensie houdt u van deze bijeenkomsten op de hoogte via de COVM, de kalender op deze website en de mailing aan omwonenden.