F-16 uit militaire inventaris gehaald
De eerste van de 213 F-16’s die Nederland kocht, arriveerde 6 juni 1979 op Vliegbasis Leeuwarden. Meer dan 45 jaar bewees het jachtvliegtuig van Amerikaanse makelij zijn meerwaarde in binnen- en buitenland. In 1979 volgde de F-16 Fighting Falcon de F-104 Starfighter op, en later ook de NF-5. Inmiddels vervangt de F-35 de F-16. Vanmiddag nam Defensie officieel afscheid van het legendarische toestel. Dat gebeurde onder meer met een formatievlucht van 8 toestellen boven Nederland.
Vandaag de dag huisvesten alleen vliegbases Leeuwarden en Volkel gevechtsvliegtuigen. Dat is nu de F-35, maar vóór deze toestellen hun intrede deden, ook F-16’s.
Die waren overigens ook gestationeerd op de vliegbases Eindhoven, Gilze-Rijen en Twenthe.
Verder waren Fighting Falcons van Nederland te vinden in de Amerikaanse staten Arizona (Tuscon) (1990-2007 en 2011-2022) en Ohio (Springfield) (2007-2010).
De F-16’s werden er gebruikt voor de opleiding tot jachtvlieger.
Luchtruimbewaking
De F-16 heeft zijn meerwaarde bewezen in binnen- en buitenland. In Nederland stonden 2 van deze toestellen bijvoorbeeld talloze keren paraat voor de bewaking van het luchtruim van België, Nederland en Luxemburg. De zogenoemde Quick Reaction Alert moest ook herhaaldelijk in actie komen omdat Russische bommenwerpers het Nederlands luchtruim naderden of binnenvlogen. Ander voorbeeld is de inzet voor dijkbewaking. Hierbij brachten F-16’s met infrarood-apparatuur in kaart of dijken met water waren verzadigd en daardoor verzwakt.
Ongelukken
Het ging niet altijd goed. Op 10 maart 1980 stort de eerste F-16 neer. Daarna volgen er nog 44 ongelukken met dit type jachtvliegtuig. Sommige machines waren nog op te knappen, maar 36 bleken total loss. In totaal verloor de luchtmacht bij de 45 ongelukken en crashes 15 F-16-vliegers.
Het laatste toestel schreef de luchtmacht 21 september 2006 af. Sindsdien ging het op dat gebied goed. Vliegers keerden veilig van hun oefenvluchten en missies terug.
Missies
Die missies beginnen voor de F-16 overigens al in april 1993, kort nadat de Koude Oorlog in 1991 officieel ten einde is. In voormalig Joegoslavië lopen de spanningen op tussen verschillende bevolkingsgroepen. Het leidt tot de NAVO-operaties Deny Flight en Deliberatie Force.
Nederlandse F-16’s nemen vanuit Villafranca deel aan in eerste instantie het afdwingen van een vliegverbod en aansluitend bombardementsvluchten. Vanuit het Italiaanse Amendola levert Nederland vervolgens een bijdrage met onder meer F-16’s aan operatie Allied Force.
Na inzet boven de Balkan opereren F-16’s in de periode 2002 – 2014 in Afghanistan. Eerst voor operatie Enduring Freedom, daarna voor de International Security Assistance Force (ISAF).
Ook zet Nederland vanaf Sardinië F-16’s in voor Unified Protector in 2011 in Libië.
Uiteindelijk doen F-16’s van Nederland ook nog enkele jaren dienst vanuit Jordanië voor Inherent Resolve. Deze operatie richt zich op het bestrijden van terreurorganisatie ISIS in Irak en Syrië. F-16’s nemen deel in de periode 2014 – 2018.
Tweede leven voor F-16’s
Voor de luchtmacht zit het F-16-tijdperk er nu op, voor de F-16’s niet. Van de toestellen die in de loop der jaren niet zijn verkocht of afgeschreven zijn er nu 14 van de toegezegde 18 in Roemenië. Hiermee worden jachtvliegers opgeleid, niet alleen Roemeense maar ook Oekraïense.
En de laatste F-16’s schenkt Nederland aan Oekraïne om in te zetten in de strijd tegen de Russen.