"Mijn overgrootvader is verraden"
Interview met Thulai van Maanen
Mijn overgrootvader diende als: bataljonscommandant van het 32e regiment infanterie en gewestencommandant van de Ordedienst.
Ik dien als: loopbaanbegeleider van militair medisch specialisten bij de Koninklijke Landmacht.
Opgepakt
“Mijn overgrootvader is verraden. Hij was medeoprichter en gewestencommandant van de Ordedienst (OD) in Gelderland. De Duitsers pakten hem op tijdens de grote arrestatiegolf van ’42. Ze namen toen de hele top van de OD te grazen. Met 100 anderen is hij veroordeeld tijdens het 2e OD-proces. De meesten zijn afgevoerd naar Duitsland en nooit meer teruggekomen. Omdat mijn overgrootvader tuberculose had, bleef dat lot hem bespaard. De Duitsers dachten dat hij toch niet lang meer zou leven.
Herintreden
Thulai van Maanen vertelt bevlogen over de indrukwekkende strijd die haar overgrootvader Frederik Willem Henri Walter Schotsman leverde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar opa diende ook tijdens de Meidagen, maar over hem weet ze niet zoveel. Hij was nog erg jong toen de oorlog Nederland vond. Haar overgrootvader diende echter al sinds 1918 of ’19 en was tegen de tijd dat de Meidagen aanbraken al bataljonscommandant van het 32e regiment infanterie. Met zijn eenheid lag hij als reserve achter de Grebbeberg.
“Ballen in de lucht houden… je gaat ernaar verlangen als het weg is”
Zelf diende Thulai 20 jaar voornamelijk bij de genie. 2 jaar geleden verliet ze de dienst na haar studie Human Resource Management en Talent Development. Ze bleef wel verbonden met de Koninklijke Landmacht als loopbaanbegeleider van medisch specialisten.
Nadat ze het pak uittrok, begon er toch wat te knagen. “Wat me het meeste energie kost, blijkt uiteindelijk wat ik het meeste mis. Het vele ballen in de lucht houden door de verschillende werkzaamheden is zwaar, maar tegelijkertijd ga je ernaar verlangen als het weg is.” Een verzoek om te herintreden als reservist specifieke deskundigheid is al ingediend.
Met de paplepel
Verrassend genoeg is naar eigen zeggen het verleden van haar overgrootvader niet de reden dat Thulai in dienst ging. Toch blijkt opgroeien omringd door militairen zijn invloed uit te oefenen. “Al van jongs af aan wilde ik in dienst en stopte daarvoor zelfs met de middelbare school. Ik kom uit een militaire familie en opkomen voor rechtvaardigheid en je niet laten onderdrukken zijn er met de paplepel in gegoten. Na de capitulatie dacht overgrootvader gelijk: ‘Verzet!’. Hij zou zich niet laten onderdrukken. Hij zocht onmiddellijk naar mensen om dat te regelen. Hoe pakken we Nederland weer op als de Duitsers verslagen zijn? De OD was vooral bezig met deze vraag en het voorbereiden op die overgangsperiode.
“Verkleed in verplegersuniform glipte zij toen het ziekenhuis in”
Mijn oudtante voerde destijds koeriersdiensten uit voor de OD. Als dochter had ze toegang tot haar zieke vader en kon zo berichten heen en weer smokkelen. Zo gaf overgrootvader nog lange tijd orders vanuit zijn cel. Ik vond zelfs instructies aan mijn overgrootmoeder waarin stond dat mijn oudtante zich moest voordoen als zuster om zo bij haar vader te komen. Verkleed in verplegersuniform glipte zij toen het ziekenhuis in waar hij als gevangene kwam te liggen. Dat moet ontzettend spannend zijn geweest. Zelf doet ze daar heel nuchter over; het stelde volgens haar niet veel voor.”
Detective Van Maanen
Als een ware detective graaft Thulai in het verleden om te ontrafelen wie haar overgrootvader verraadde. Maar haar onderzoekende inborst en fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog stopt daar niet. In Normandië adopteerde ze 3 graven op de Amerikaanse militaire begraafplaats. 1 van die graven is van een onbekende soldaat waarvan ze nu bijna de identiteit weet.
“Nu viert hij kerst met een oom waarvan hij het bestaan nooit wist”
Door de jaren heen bouwde ze ook een netwerk op van mensen waarmee ze gevonden voorwerpen van gesneuvelde soldaten uit de Tweede Wereldoorlog identificeert. “Een voorwaarde om dat te doen, is dat de spullen teruggaan naar de nabestaanden. Ik heb er moeite mee dat sommige verzamelaars die spullen houden.
Een keer vonden we een helm die een zoon van een gesneuvelde Amerikaanse militair na bijna 75 jaar herenigde met zijn familie. Omdat zijn moeder snel na het overlijden was hertrouwd en verhuisde naar een andere staat, groeide hij op zonder contact met de familie van zijn vader. Nu viert hij kerst met zijn oom en diens kinderen en kleinkinderen van wie hij het bestaan nooit wist. Wat je wel niet kunt bereiken met het terugbrengen van een helm.
Vrijheid is niet vanzelfsprekend
Dit soort verhalen herinneren ons eraan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Hoe bijzonder het is dat wij kunnen zijn wie wij willen zijn en kunnen zeggen wat wij willen zeggen. Hier zijn we vrij om van mening te verschillen. Ik ben er misschien meer bewust mee bezig, omdat ik op plekken ben geweest waar die vrijheden niet vanzelfsprekend zijn. Gelukkig beseffen we dat steeds meer. We mogen niet vergeten wat de Defensieorganisatie voor Nederland betekent. En hoe belangrijk het is dat wij goed omgaan met onze veteranen.”
