Handelsbescherming

Wat is het belang van de Nederlandse krijgsmacht door de jaren heen: op het gebied van handelsbescherming?

Als handelsland bij uitstek is Nederland altijd afhankelijk geweest van veilige handelsroutes en stabiele afzetmarkten voor zijn producten. Toen Nederland in de tweede helft van de 19e eeuw begon te industrialiseren kwam daar een behoefte bij. Dat was een gegarandeerde aanvoer van grondstoffen zoals olie. Bescherming van vitale economische belangen in de wereld is altijd een van de belangrijkste taken van de krijgsmacht geweest. Vooral van de vloot.

Van zeeslagen tot patrouilles

Al tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was de belangrijkste taak van de vloot het beschermen van de handelsvaart en visserij:

  • Nederlandse schepen leverden zeeslagen om handelsroutes te controleren.
  • Zij blokkeerden havens om te voorkomen dat schepen van de Spaanse vijand en particuliere kapers konden uitvaren.
  • Zij begeleidden koopvaardij- en vissersschepen.
  • Zij patrouilleerden op de belangrijkste vaarroutes.

De schepen opereerden niet alleen op de Noordzee en in Het Kanaal, maar ook op de Oostzee, de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. Op de Middellandse Zee moesten zij het vooral opnemen tegen de zogenoemde Barbarijse kapers. Die opereerden vanuit de Noord-Afrikaanse kaperstaten Algiers, Tunis en Tripoli.

Scheepvaartroute langs Somalië

Tegenwoordig nemen Nederlandse marineschepen deel aan internationale missies tegen piraterij. Vooral op de zeer belangrijke scheepvaartroute langs de ruim 3.000 kilometer lange kustlijn van Somalië (de Hoorn van Afrika). Clans en criminelen proberen daar met geweld langsvarende schepen in beslag te nemen. Zij eisen dan grote sommen losgeld of verkopen de inhoud van het schip. Vaak verkopen ze ook de schepen zelf of delen ervan.

In Somalië is geen overheidsgezag dat hier iets tegen doet. Daarom werkt een groot aantal landen (waaronder Nederland) samen om deze piraterij te bestrijden.

Nederland stuurt niet alleen schepen om in het gebied te patrouilleren en actief tegen piraten op te treden. Het heeft ook beveiligingsteams van zwaarbewapende mariniers aan boord van grote Nederlandse transportschepen die het gebied passeren.

Daarnaast leveren Nederlandse militairen en militairen uit andere landen een bijdrage aan de training van het Somalische leger. Dit leger moet helpen het overheidsgezag te herstellen en zo meer politieke en economische stabiliteit te brengen. Dan zullen minder mensen hun toevlucht nemen tot piraterij.

Video: Boardingteam bevrijdt bemanning koopvaardijschip

Beeldtekst:
Somalië 5 april 2010: het Duitse koopvaardijschip Taipan wordt van piraten bevrijd door Hr.Ms. Tromp. De teamcommandant geeft uitleg bij de beelden die tijdens de actie met een helmcamera zijn gemaakt.

---

Wij kregen met ons team de opdracht om motor vessel Taipan te ontzetten van de piraten. Er zaten 10 piraten aan boord, die hadden het schip gekaapt. En er zaten 15 bemanningsleden aan boord, die veilig in de saferoom beneden in het schip zaten.

De sensor operator gooit nu de fast rope line uit de helikopter. Hij zal zometeen ook de personen die langs de fast rope line naar beneden glijden begeleiden. Ikzelf ben op dit moment aan het vuren met de Mag, om dekkingsvuur te geven, zodat de piraten aan boord van de Taipan niet op het dek staan. Zodat die niet de kans krijgen op ons te gaan vuren. Rechts ziet u de Hr.Ms. Tromp.

Vanaf dit moment wordt er, ook vanaf de containers, van het dak van de containers, dekkingsvuur gegeven. Voor de personen die alsnog naar beneden moeten glijden. U ziet ook dat de containers die hier opgestapeld staan voor ons voor best wel wat zichtdekking zorgen. Dus zodra er bijvoorbeeld een houder gewisseld moet worden kunnen ze opzij stappen, kunnen ze onder dekking hun houder wisselen. En daarna kunnen ze weer terug het vuren overnemen op de brug. En van daaruit zijn we naar achter gegaan, naar het achterschip. En zijn we naar de brug gegaan om de Taipan te bevrijden.

Daar aangekomen hebben we eerst 6 piraten aangehouden. Die zaten op het benedendek. Die hebben we uit het raam laten komen. Het raam was kapot, daar zagen we personen bewegen. Die zijn aangesproken en we hebben daar 6 piraten naar buiten laten komen en die hebben we alle 6 geboeid. En die hebben we veiliggesteld.

Op een gegeven moment, op het achterdek werden stemmen gehoord door een van mijn teammembers. En op een gegeven moment zijn ze daarop gaan reageren, die hebben ze aangesproken. En daar vanaf het achterdek kwamen nog 2 keer piraten de hoek om zetten. Die waren ook ongewapend en die hebben we ook weer aanvat en geboeid. En uiteindelijk hadden we op die bewuste verdieping 8 piraten.

Op dit moment wordt 1 van die piraten gesommeerd om naar beneden te komen. En onder het oog van 1 van de teammembers loopt hij naar beneden, met z'n handen omhoog. Zodra hij beneden is wordt hij aanvat en zullen ze hem gaan boeien. Uiteindelijk hadden we toen 10 piraten.

Met 3 man zijn we naar boven gegaan, naar de brug. De brug, die we nog moesten zuiveren omdat dat ons zwaartepunt is. Toen die clear was zijn we naar beneden gegaan. De accommodatie van de bemanning van het schip hebben we allemaal doorzocht, om te kijken of daar verder nog piraten waren.

Wat ze in de accommodaties hebben gedaan is alles overhoop gehaald. Er lagen overal laptops op de grond. Er waren deuren ingetrapt. Er waren deuren, daar was dwars doorheen geschoten. Dat waren deuren die ze niet open kregen. Ze hebben in die 4 uur tijd behoorlijke ravage aangericht, in het hele schip. Ze waren wel degelijk bewapend. Ze hebben ter plekke alles neergegooid. En dat varieerde van RPG's en RPG-7's en AK-47's tot pistolen.

De Duitse kapitein besloot de deuren open te maken en die kwam naar buiten met zijn hele club. En die waren natuurlijk hartstikke opgelucht. We hebben ze verzameld aan de bakboordzijde van het achterschip. Daar hebben we ze verteld wat er aan de hand was. Hoe we aan boord zijn gekomen. We hebben een applausje in ontvangst genomen. Ja, die waren ontzettend blij om ons te zien.