Inlichtingen verzamelen

Militaire inlichtingen zijn onmisbaar voor de veiligheid van militairen die Defensie inzet bij een missie en de Nederlandse samenleving. Deze inlichtingen moeten ervoor zorgen dat dreigingen op tijd worden herkend. En dus het risico verkleinen dat militairen of de samenleving worden verrast. Denk aan vijandelijke (spionage) activiteiten en (cyber)aanvallen, sabotage of aanslagen. 

Naast het verzamelen van militaire inlichtingen, onderzoekt en beoordeelt de MIVD ook meer algemene zaken. Zoals de politieke en economische situatie die invloed kan hebben op de militaire inzet, en de historische, etnische en demografische omgeving.

Goede inlichtingen:

• kunnen zwaktes verminderen.
• geven de mogelijkheid om op tijd te reageren.
• vergroten de weerbaarheid.

Niveaus van inlichtingen

Er zijn 3 niveaus van militaire inlichtingen:

Strategische inlichtingen

Ondersteunen de politiek om een besluit te nemen over militaire inzet en nationale en internationale veiligheid. Ook kunnen deze inlichtingen de regering en militaire top helpen de voortgang van een missie te bewaken en waar nodig bij te sturen.

Operationele inlichtingen

Zijn nodig voor het plannen, uitvoeren en bewaken van een militaire operatie. Operationele inlichtingen geven commandanten informatie over:

• tegenstanders;
• overige groeperingen;
• bevolking;
• omstandigheden en ontwikkelingen in een operatiegebied.

Tactische inlichtingen

Zorgen ervoor dat uitvoerende eenheden in een operatiegebied weten wat er in hun omgeving speelt: de situational awareness. Dankzij tactische inlichtingen begrijpen de commandant en zijn staf wat er in hun operatiegebied gebeurt: de situational understanding. Met deze informatie weten ze welke middelen ze het beste kunnen inzetten.

Strategische, operationele en tactische inlichtingen zijn met elkaar verbonden. Informatie die op tactisch niveau wordt verzameld, kan na analyse inlichtingen opleveren die belangrijk zijn op operationeel en zelfs strategisch niveau. Andersom is ook mogelijk. Strategische inlichtingen kunnen ervoor zorgen dat een militair op tactisch niveau een handeling moet uitvoeren.

Contra-inlichtingen

Het herkennen van dreigingen tegen de veiligheid en gereedheid van de krijgsmacht gebeurt met militaire contra-inlichtingen. Daarbij gaat het om de juiste informatie over plannen, middelen of activiteiten van personen, organisaties en netwerken. Denk aan activiteiten zoals spionage, het verstoren van gezag, sabotage en terrorisme. Vaak worden deze activiteiten gepland in of bij regio’s waar militairen ingezet (kunnen) worden.

Tappen: een voorbeeld van hoe de MIVD inlichtingen verzamelt

De MIVD mag taps plaatsen om personen of organisaties (targets) af te luisteren. Dit staat in artikel 47 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017. Het kan daarbij gaan om telefoongesprekken, maar ook om online communicatie, zoals mails, chats en sms-berichten. Als berichten versleuteld zijn, mag de MIVD ze ontcijferen. Het plaatsen van een telefoontap, internettap of microfoon is bedoeld om de nationale veiligheid en de veiligheid van militairen in missiegebieden te beschermen.

De MIVD deelt elk jaar in haar jaarverslag hoeveel taps ze heeft ingezet, de zogeheten tapstatistieken.