Keuze voor Herwijnen
Het plan van Defensie voor de radarlocatie in Herwijnen werd voorbereid als een wijziging van het bestemmingsplan van de gemeente. De gemeente West Betuwe wilde dit niet. Omdat het plaatsen van een radarstation van nationaal belang is, werd de voorgenomen plaatsing toch voorbereid. Maar dan via een Rijkscoördinatieregeling (RCR). Hiermee hebben de Tweede Kamer en de Eerste Kamer in 2019 ingestemd.
Sinds dat moment, kwamen vanuit de Tweede Kamer verzoeken voor verder onderzoek, en om de procedure voor de Rijkscoördinatieregeling in Herwijnen te stoppen. Defensie zette op dat moment de procedure op pauze en voerde verschillende onderzoeken uit.
Met de informatie uit de onderzoeken en na gesprekken met andere gemeenten en provincies besloot het kabinet in juni 2022 dat Herwijnen de meest geschikte locatie is. De Rijkscoördinatieregeling werd daarom voortgezet.
Redenen om voor Herwijnen te kiezen
Er zijn verschillende redenen waarom de locatie in Herwijnen het meest geschikt is voor een nieuw radarstation.
Radardekking
De locatie van Herwijnen zorgt samen met Wier voor de beste spreiding van de 2 SMART-L-radars over Nederland. Daarnaast zorgt Herwijnen vergeleken met Nieuw Milligen voor een betere dekking boven onder andere Zeeland, Brabant, Limburg en de Randstad. Herwijnen is laaggelegen (gelijk aan NAP) en heeft geen last van hoogbouw en hooggelegen gebieden als de Veluwe of de Utrechtse Heuvelrug. De radarlocatie in Nieuw Milligen heeft daar wel last van.
Minste effect op ambities voor windenergie en hoge (woning)bouw
Op de locatie in Herwijnen zit het radarstation de plannen voor grote objecten zoals windturbines en hoge (woning)bouw het minste in de weg. Dit komt omdat een radarstation een radarverstoringsgebied van circa 150 kilometer doorsnede heeft. Hoe dichter een groot object bij de radar staat, hoe groter de kans dat er een verstoring optreedt. Defensie mag daarom de bouw van grote objecten tegenhouden. In Herwijnen werd al rekening gehouden met een radarverstoringsgebied, waardoor in die regio veel minder plannen voor windturbines of hoogbouw worden gedwarsboomd.
Lokaal inpasbaar
De locatie in Herwijnen is goed inpasbaar in vergelijking met andere locaties. Dat betekent onder andere dat plaatsing van het radarstation op die locatie geen negatieve gevolgen heeft voor bijvoorbeeld natuurgebieden en stiltegebieden. Ook is het perceel al in bezit van Defensie, waardoor er geen grondeigenaren uitgekocht of zelfs onteigend hoeven te worden. Daarnaast is het perceel bouwrijp en gaat er al een weg naartoe.
Het aspect stralingsbelasting is geen reden om te kiezen voor een andere locatie. Uit berekeningen van TNO bleek dat op alle alternatieve locaties de stralingsbelasting ongeveer gelijk is. Ook als de afstand tot bebouwing (veel) groter is.
Sneller gereed: belangrijk voor veiligheidssituatie
Op dit moment is Defensie onvoldoende in staat om het luchtruim te bewaken. Dit staat nog los van de veiligheidssituatie in Europa. Daarom is het belangrijk om zo spoedig mogelijk voldoende radardekking te krijgen. De radar kan in Herwijnen in circa 4 jaar klaar zijn. Dat is minimaal 3 jaar sneller dan op andere locaties.
Draagvlak nergens groot
Bij de heroriëntatie sprak Defensie met gemeenten waarin mogelijke alternatieve locaties lagen. Uit deze gesprekken bleek dat geen enkele gemeente een radarstation verwelkomt. Dit betekent dat er weerstand is te verwachten vanuit de inwoners. Daardoor moet het kabinet waarschijnlijk ook voor die locaties de Rijkscoördinatieregeling inzetten.