Onderzoek naar andere mogelijkheden en locaties

Onderzoek naar hoogte radar

Het hoger plaatsen van de radar levert geen duidelijk voordeel op voor de stralingsbelasting. De ontwerphoogte van de radar is 24 meter boven de grond. De radarantenne kan niet hoger dan 34 meter boven de grond worden geplaatst, omdat daarboven de radarprestaties onvoldoende zijn. Dat blijkt uit TNO-onderzoek naar de stralingsbelasting bij het verhogen van de radarantenne in Herwijnen, naar aanleiding van de motie-Belhaj.

TNO onderzocht wat de gevolgen voor de stralingsbelasting zijn van een hogere plaatsing dan 24 meter, tot op maximaal 34 meter. Het TNO-onderzoek laat zien dat de stralingsbelasting dan op sommige plaatsen daalt, maar op andere plekken juist omhoog gaat. Dit heeft te maken met de grilligheid van het antennepatroon van de radar. De stralingsbelasting verandert weinig bij het hoger plaatsen van de radar, hooguit enkele procentpunten, en blijft altijd ruim binnen de ICNIRP-richtlijnen in publiek toegankelijk gebied. Het ligt daarom niet in de rede om de radarantenne hoger te plaatsen als maatregel om de stralingsbelasting te verlagen.

De SMART-L radarantenne in Herwijnen wordt om deze reden niet verhoogd en heeft daarmee dezelfde ontwerphoogte als de radar in Wier. Dat neemt niet weg dat binnen het hek wel hogere stralingsniveaus kunnen voorkomen. In de regel is de radar onbemand. Er zijn protocollen en waarborgen aanwezig, zodat het personeel veilig op het perceel kan werken wanneer dat nodig is.

Onderzoek naar ander manieren van luchtruimbewaking

Radars op land zijn de enige manier waarop het luchtruim doeltreffend en doelmatig kan worden bewaakt. Defensie onderzocht of het luchtruim op andere manieren kan worden bewaakt, dan met radars op land. Defensie keek bijvoorbeeld naar permanente inzet van radarvliegtuigen (AWACS), inzet van radarsystemen op fregatten (op zee of op de rivier) of het gebruik van radarsystemen van bondgenoten. Ook is er gekeken naar een optie waarbij het radarstation in Nieuw Milligen wordt verplaatst naar een andere militaire locatie. Bij al deze alternatieven kan Nederland het luchtruim waarvoor ze verantwoordelijk is niet goed genoeg bewaken.

Eerder onderzoek naar alternatieve locaties

In 2021 is een heroriëntatie door Defensie uitgevoerd, waar een onderzoek naar alternatieve locaties onderdeel van was. In 2020 is al eerder een onderzoek naar alternatieve locaties uitgevoerd. Uit de onderzoeken zijn geen betere alternatieve locaties dan Herwijnen naar voren gekomen. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn er in 2020 wel radarlocaties ‘gereserveerd’ totdat er zekerheid is over de radar in Herwijnen.

Dit betekent dat bij de radarverstoringstoets voor windmolens en hoogbouw in die regio’s rekening worden gehouden met een eventuele komst van een radarstation.

Onderzoeken naar straling op de gezondheid

Er zijn meerdere onderzoeken uitgevoerd naar de straling van de SMART-L-radar en gezondheid. Op de pagina straling en gezondheid vindt u daar meer informatie over.