Wat is er al gebeurd voor een militair radarstation in Herwijnen?

Wat is er al gebeurd?

1. 2024

   1. 5 april - 16 mei

      Defensie legde het ontwerpbesluit (ontwerp-omgevingsvergunning) voor het militair radarstation Herwijnen ter inzage. Iedereen kon op dit besluit reageren van vrijdag 5 april 2024 tot en met donderdag 16 mei 2024, door het indienen van een zienswijze.

      Op 4 april verscheen de officiële kennisgeving ontwerpbesluit radarstation Herwijnen hiervoor in de Staatscourant.

2. In 2023

   1. 19 december 2023 - 29 januari 2024Ontwerp-Rijksinpassingsplan ter inzage

      Defensie legt het  ontwerp-Rijksinpassingsplan (oRIP) voor het militair radarstation Herwijnen ter inzage. Dit plan zorgt dat de bestemming van het perceel kan worden aangepast. Iedereen kan op dit plan reageren van dinsdag 19 december 2023 tot en met vrijdag 29 januari 2024, door het indienen van een zienswijze. Ook de reacties en antwoorden op het voorontwerp zijn vanaf 19 december te lezen.

      Alle tot en met 29 januari 2024 binnengekomen zienswijzen worden overwogen bij het definitieve besluit.

   2. 5 - 12 decemberMotie ingediend in de Eerste Kamer met daarin het verzoek om geen vergunningprocedure te starten

      De motie verzoekt om eerst te meten of de geluidbeperkende maatregelen in Wier voldoen aan de vergunningsvoorwaarden. Deze geluidsmetingen moeten vervolgens als onderbouwing mee worden genomen in de aanvraag voor de ontwerpvergunning voor de radar in Herwijnen. Op 12 december 2023 vond de stemming plaats over deze motie, en ze is aangenomen.

      Tussentijds informeerde de staatssecretaris de Eerste Kamer over een veranderde procedure die rekening houdt met de zorgen die in de motie zijn verwoord. Defensie komt daarom voor 1 januari 2024 met het ontwerp-Rijksinpassingsplan, een soort bestemmingsplan waar omwonenden op kunnen reageren. De ontwerp-Omgevingsvergunning met daarin milieu- en bouwnormen volgt later, als er meer bekend is over het geluid van de radar. Door het scheiden van de inzagemomenten van beide documenten komt de veiligheid van het luchtruim eerder op het gewenste niveau.

   3. 11 juliBewonersbrief over de voortgang van de procedure RijkscoördinatieregelingHerwijnen

      Informatiebrief van de Directeur Defensie-Vastgoedmanagement over de voortgang van de procedure Rijkscoördinatieregeling militair radarstation Herwijnen.

   4. 20 aprilKamerbrief met reactie op nadere vragen over locatiekeuze radarstation Herwijnen

      Staatssecretaris Van der Maat (Defensie) stuurt de Eerste Kamer een kamerbrief. Daarin staan antwoorden op nadere vragen over de locatiekeuze radarstation Herwijnen.

3. In 2022

   1. 9 decemberKamerbrief met reactie op vragen over locatiekeuze nieuw radarstation

      Staatssecretaris Van der Maat (Defensie) stuurt de Eerste Kamer een kamerbrief. Daarin staan antwoorden op vragen over de locatiekeuze van een nieuw radarstation.

   2. 31 oktoberInformatiebijeenkomst over plaatsen nieuw radarstation

      Inloopavond over diverse thema’s zoals geluid, straling en de Rijkscoördinatieregeling (RCR). Tijdens de bijeenkomst kwamen veel vragen aan bod. Deze kunt u lezen samen met de antwoorden op de pagina Vragen en antwoorden radarstations.

   3. 3 juniKamerbrief hervatting RCR-procedure

      Brief aan de Tweede Kamer over het besluit om het nieuwe radarstation in Herwijnen te plaatsen. Deze brief heeft 4 bijlagen.

4. In 2021

   1. 27 meiKamerbrief met antwoorden op vragen kamerlid Boswijk en reactie op vragen fractie Leefbaar Lokaal Belang West Betuwe

      Kamerbrief staatssecretaris van Defensie met antwoorden op vragen lid Boswijk van CDA over RCR Herwijnen.

      Brief aan Tweede Kamer waarin vragen van het lid Boswijk (CDA) worden beantwoord over het bericht ‘Stop procedure voor de radar in Herwijnen’. Deze antwoorden vormen ook een reactie op de vragen die door de fractie Leefbaar Lokaal Belang (LLB) West Betuwe zijn gesteld.

   2. 3 maartKamerbrief over invulling en uitvoering motie Van Helvert c.s. over stoppen van de RCR-procedure voor een militair radarstation in Herwijnen

      Kamerbrief over invulling en uitvoering motie Van Helvert c.s. over stoppen van de RCR-procedure voor een militair radarstation in Herwijnen.

      Brief van de staatssecretaris van Defensie aan de Tweede Kamer over onderzoek naar de gevolgen van stoppen met de regeling. Zodat Defensie en het kabinet een afweging kunnen maken tussen de motie, het nationaal veiligheidsbelang en een zorgvuldige inpassing in de omgeving.

   3. 2 februariBrief aan Tweede Kamer over uitvoering moties met betrekking tot de SMART-L radar in Herwijnen

      Brief van de staatssecretaris van Defensie aan de Tweede Kamer over de invulling en uitvoering van 2 moties.

      Defensie heeft op 2 februari 2021 de Kamer per Kamerbrief onder meer geïnformeerd over de invulling en uitvoering van de motie Van Helvert c.s. over het zoeken naar andere locatie dan Herwijnen voor de SMART-L radar.

5. In 2020

   1. 17 novemberBrief aan Tweede Kamer met antwoorden op vragen Rijkscoördinatieregeling radarstation Herwijnen

      Antwoorden op de feitelijke vragen van de vaste commissie voor Defensie over onderzoeken in het kader van de Rijkscoördinatieregeling (RCR) voor de radar in Herwijnen.

   2. 24 oktoberReageren op Voorontwerp Rijksinpassingsplan niet meer mogelijk

      De periode om te reageren op het Voorontwerp Rijksinpassingsplan is voorbij. Alle tot en met 23 oktober 2020 binnengekomen reacties worden meegenomen bij het Ontwerp Rijksinpassingsplan met ontwerpbesluiten.

   3. 16 oktoberBrief aan Tweede Kamer uitstel antwoorden op vragen Rijkscoördinatieregeling radarstation Herwijnen

      Brief van de staatssecretaris van Defensie aan de Tweede Kamer over uitstel van de antwoorden op vragen over de Rijkscoördinatieregeling voor radarstation Herwijnen. Gezien het aantal vragen, de complexiteit en de wens de vragen zorgvuldig te beantwoorden was het niet mogelijk de antwoorden aan te bieden voor de gestelde termijn van 13 oktober 2020.

   4. 12 oktoberVerlenging reactietermijn voorontwerp tot en met vrijdag 23 oktober 2020

      Oorspronkelijk kon tot 12 oktober 2020 op het voorontwerp worden gereageerd. In het weekend van 10 oktober 2020 werden het Rijksvastgoedbedrijf en het ministerie van Defensie erop geattendeerd dat het indienen van een reactie via de website www.rvo.nl met een Apple-computer via webbrowser Safari niet altijd mogelijk was. Er is uitgezocht hoe dit komt. Het heeft te maken met de ICT-omgeving van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en is helaas niet op korte termijn op te lossen.
      Om iedereen de gelegenheid te geven een reactie in te dienen, werd de termijn voor het indienen van een reactie verlengd tot 23 oktober 2020. Inwoners van Herwijnen ontvingen hierover een informatiebrief.

   5. 16 en 17 septemberInformatiebijeenkomsten over het voorontwerp Rijksinpassingsplan

      Defensie houdt informatiebijeenkomsten over het Voorontwerp Rijksinpassingsplan. Experts beantwoorden vragen van inwoners van Herwijnen over onder andere de Rijkscoördinatieregeling, de gekozen locatie, het belang van de radar, stralingseffecten en gezondheid. Zie de folder voor de antwoorden op veelgestelde vragen.

   6. 10 septemberTechnische briefing en rondetafelgesprek kamerleden vaste commissie voor Defensie

      Medewerkers van het ministerie van Defensie geven in een technische briefing uitleg over de technische kant van het voorgenomen militaire radarstation in Herwijnen. Voor een zo duidelijk mogelijke uitleg gebruiken ze een PowerPoint-presentatie (bekijk de presentatie in pdf). Kamerleden van de vaste commissie voor Defensie kunnen politiek-neutrale vragen stellen. Kijk de briefing terug via debat gemist.

      Leden van de commissie voor Defensie praten met genodigden, om inzicht te krijgen in verschillende visies die er op het onderwerp zijn. Ook het rondetafelgesprek over de radar in Herwijnen is terug te zien via debat gemist.

   7. 9 septemberInformatiebrief aan de Tweede Kamer over antwoord op Kamervragen en afgeronde onderzoeken

      Door vragen van Tweede Kamerleden heeft Defensie bij verschillende partijen om antwoorden en onderzoeken gevraagd. Zo lieten de gemeenten Molenlanden en Vijfheerenland weten wat ze verwachten aan draagvlak en haalbaarheid van een Defensieradar in hun gemeente. De GGD Gelderland-Zuid beantwoordde vragen over de ziekte ALS en (radar)straling in Herwijnen. TNO deed extra onderzoek naar de gevolgen van de aangepaste milieurichtlijnen, en naar de technische kant van de radar. Het Fraunhofer Instituut bracht een rapport uit over de onderzoeksmethoden en onderzoeksresultaten van TNO. Op 9 september 2020 stuurde Defensie een informatiebrief met 7 bijlagen over deze onderwerpen naar de Tweede Kamer.

   8. 31 augustusPublicatie Voorontwerp Rijksinpassingsplan

      Het voorontwerp Rijksinpassingsplan radarstation Herwijnen werd gepubliceerd.

   9. 28 augustusKennisgeving dat Voorontwerp Rijksinpassingsplan eraan komt

      In de Staatscourant is bekendgemaakt dat het voorontwerp Rijksinpassingsplan radarstation Herwijnen eraan komt (kennisgeving).

   10. 11 juniDe Tweede Kamer overlegt over radarstation

       Overleg van de Tweede Kamer (notaoverleg). Ook de SMART-L-radar in Herwijnen wordt besproken. Er zijn vragen gesteld over gezondheid en andere locaties. En over een publicatie van hernieuwde ICNIRP-2020-richtlijnen over straling.

   11. 14 februariPublicatie van besluit om Rijkscoördinatieregeling in te zetten

       Het besluit om de Rijkscoördinatieregeling in te zetten wordt gepubliceerd in de Staatscourant en in lokale media. Wat deze regeling betekent en hoe proces gaat, leest u op de pagina Rijkscoördinatieregeling voor radarstation Herwijnen.

   12. 31 januariAanbieden van TNO-onderzoek naar gezondheid en het locatieonderzoek

       Het TNO-onderzoek naar de gezondheidsaspecten van de radar en het locatieonderzoek zijn afgerond. De onderzoeken zijn aangeboden aan de gemeente West Betuwe en de Eerste en Tweede Kamer.

6. In 2019

   1. DecemberEerste en Tweede Kamer akkoord met Rijkscoördinatieregeling

      De Eerste en Tweede Kamer gaan akkoord met het gebruiken van de Rijkscoördinatieregeling. Dit gebeurde na verschillende debatten in het najaar en nadat de staatssecretaris vragen beantwoordde. Politieke voorstellen tegen de Rijkscoördinatieregeling kregen niet genoeg stemmen.

   2. 30 augustusStaatssecretaris en gemeente West Betuwe maken afspraken

      Gesprek tussen de staatssecretaris van Defensie en de burgemeester en verantwoordelijk wethouder van de gemeente West Betuwe. Er zijn verschillende afspraken gemaakt:

      • Defensie gaat meer aandacht besteden aan de communicatie met de gemeente en omwonenden. Er is bijvoorbeeld afgesproken dat Defensie via een website informatie gaat geven over het project. En dat het de verrichte onderzoeken openbaar maakt als dat mag.
      • Defensie laat TNO extra onderzoek doen naar de zogeheten cumulatieve gezondheidseffecten (bij elkaar opgetelde effecten). In dat onderzoek worden extra vragen van de gemeente, omwonenden en Defensie meegenomen. Op aanvraag van de Tweede Kamer worden ook andere wetenschappelijke instituten hierbij betrokken.
      • Defensie onderzoekt of er andere locaties zijn voor de nieuw te plaatsen radar.

   3. 7 juniInformeren Eerste en Tweede Kamer over Rijkscoördinatieregeling

      De staatssecretaris van Defensie informeert de Eerste en Tweede Kamer over het besluit om gebruik te maken van de Rijkscoördinatieregeling.

   4. MeiGesprek Defensie met nieuw college gemeente West Betuwe

      Defensie gaat in gesprek met het nieuwe college van burgemeester en wethouders West Betuwe over:

      • Het belang van de radar.
      • Het feit dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor negatieve effecten op de volksgezondheid.
      • De mogelijkheid om met een Rijkscoördinatieregeling toch nog een bestemmingsplan en omgevingsvergunning te kunnen vaststellen.

   5. 1 januariGemeentelijke herindeling

      Herwijnen valt door de gemeentelijke herindeling niet meer onder de gemeente Lingewaal, maar onder de gemeente West Betuwe.

7. In 2018

   1. DecemberDefensie deelt mogelijkheden om radarstation wel te plaatsen

      Omdat Defensie dringend de behoefte heeft om de radar in Herwijnen te plaatsen, verkent het ministerie mogelijkheden om dit toch te kunnen. Deze mogelijkheden zijn uitgelegd aan het college van burgemeester en wethouders van Lingewaal. Een van de manieren is een Rijkscoördinatieregeling. Daarbij coördineert de Rijksoverheid zelf de besluitvorming vanwege het nationaal belang.

   2. OktoberGemeente Lingewaal gaat niet akkoord met wijzigen bestemmingsplan

      De gemeenteraad van Lingewaal gaat niet akkoord met de wijziging van het bestemmingsplan. Dit gewijzigde bestemmingsplan is nodig voor het plaatsen van het radarstation. De gemeente wil het bestemmingsplan niet aanpassen, omdat de inwoners teveel zorgen hebben over de gezondheidsrisico’s.

   3. Maart - september3 voorlichtingsbijeenkomsten

      3 voorlichtingsbijeenkomsten in de gemeente Lingewaal, waarbij onder anderen deskundigen van TNO, het RIVM en de GGD aanwezig zijn. Zij geven aan dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat de elektromagnetische velden van de militaire radar effect hebben op de gezondheid.

8. In 2017

   1. 3 maartInspraakreacties binnen

      Er zijn 5 inspraakreacties op het ontwerpbestemmingsplan binnengekomen: 3 van omliggende gemeenten, en 2 van omwonenden. De gemeenten willen de gevolgen weten voor de planning van windmolens. Na onderzoek van TNO blijkt dat windmolens de radardekking niet te veel verstoren. De omwonenden kregen tijdens een bezoek uitleg over de effecten van de radars op de gezondheid.

   2. 19 januariOpenbaar maken ontwerpbestemmingsplan

      Het ontwerpbestemmingsplan van het terrein waarop de radartoren moet komen te staan wordt openbaar bekendgemaakt.

9. In eerdere jaren

   1. 2016 / 2015Defensie koopt terrein in Herwijnen

      

      Het terrein in Herwijnen waar sinds de jaren ‘70 een radar van Luchtverkeersleiding Nederland stond, staat in 2015 te koop. In gesprekken met de gemeente Lingewaal laat Defensie weten dat het op die locatie een militair radarstation wil plaatsen. Nadat de gemeente positief reageert, koopt Defensie het terrein in 2016. In dat jaar is de locatie Herwijnen als militair radarstation opgenomen in de Regeling Algemene Regels Ruimtelijke Ordening. Daarmee wordt het terrein als nationaal ruimtelijk belang beschermd tegen verstorende hoge bouwwerken of windmolens in de buurt.