Handoedeem na een beroerte

Handoedeem

Een doorbloedingsprobleem in uw hand voorkomt dat uw hand vocht voldoende afvoert. Dit handoedeem kan het bindweefsel en de huid van uw hand veranderen. Uw handen kunnen daardoor minder goed bewegen en dat kan weer pijn doen en contracturen veroorzaken. Het is belangrijk dat we handoedeem voorkomen of verminderen als uw arm bijvoorbeeld verlamd is na een beroerte.

Handoedeem na een beroerte ontstaat door verschillende oorzaken

• U beweegt uw armen minder waardoor uw spieren het vocht minder goed uit uw hand pompen.
• U draagt knellende kleding, een knellend horloge of u zit verkeerd waardoor de bloedvaten het vocht in uw hand minder goed afvoeren.
• Door cognitieve of sensorische stoornissen heeft u misschien minder aandacht voor plekken waar u last van heeft of schat u uw beperkingen minder goed in. U vergeet bijvoorbeeld dat u de handoedeem moet laten behandelen of u kunt uw klachten niet goed onder woorden brengen.
• Problemen met de bloedtoevoer en lymfevaten in uw ledematen. 

Handoedeem voorkomen en verminderen

Bewegen
Het is belangrijk dat u uw arm en hand regelmatig beweegt zonder dat dit teveel pijn doet. U vermindert dan het risico op of voorkomt handoedeem, pijn en contracturen. Om u hierbij te helpen is er een oedeemoefengids.

U kunt onder meer een sling (soort mitella) gebruiken om handoedeem te voorkomen. En ook om te voorkomen dat u pijn in uw schouder krijgt doordat uw arm hangt. Langdurig een sling gebruiken kan wel weer contracturen en pijnklachten veroorzaken in uw schouder. Uw schouder wordt dan te lang in dezelfde houding gehouden. Om dat te voorkomen is het belangrijk om uw schouder gecontroleerd te bewegen en de sling niet te lang te dragen.

Aandacht
Het is belangrijk om uw aandacht te richten op uw hand met oedeem. Uw naasten kunnen u daarbij helpen door u te herinneren aan uw aangedane zijde. Het kan helpen om op die zijde felgekleurd tape te plakken als herinnering. Iemand kan ook uw hoofd naar de aangedane zijde draaien zodat u uw hand kunt zien.

Omhoog houden
U kunt oedeem voorkomen en verminderen door uw arm hoog te leggen.

Inzetten in het dagelijks leven
Betrek de aangedane arm zoveel mogelijk bij dagelijkse taken. Bijvoorbeeld bij het wassen en aankleden, door voorwerpen vast te houden met uw hand of te klemmen met uw arm en door uw arm als steun te gebruiken.

Houdingen als u handoedeem heeft

Om te voorkomen dat u handoedeem krijgt of dat uw handoedeem verergert, moet u op uw houding letten. Specialisten van het MRC helpen u bij het aanleren van de juiste houdingen. Hier leest u alvast waar u op kunt letten bij verschillende houdingen.

In een rolstoel

• Ga zo ver mogelijk met uw billen achterin de stoel zitten.
• Ondersteun uw pols, hand en vingers en leg ze iets omhoog.
• Leg uw arm volledig op het armblad van uw rolstoel. Het is belangrijk dat uw pols er niet vanaf hangt, want dan kan uw hand weer volstromen met vocht.
• Voorkom dat uw (verlamde) hand niet tussen de rolstoelspaken komt.

Aan tafel

• Schuif de (rol)stoel goed aan, maar let erop dat uw arm niet klem raakt tussen de stoel en de tafel.
• Leg uw volledige arm en elleboog op tafel.
• Zet de rolstoel op de rem, zodat u niet wegrijdt terwijl uw arm op tafel ligt.

In bed

• Leg uw arm en hand met oedeem omhoog als u in bed ligt. Dit kan bijvoorbeeld op een kussen.
• Laat uw hand niet van uw bed hangen, want dan kan die weer volstromen met vocht.
• Neem uw hele arm mee als u draait in bed en zorg dat u die arm dan weer ondersteunt.

Tijdens verplaatsingen

• Ondersteun tijdens verplaatsingen uw arm door uw elleboog vast te houden of door een sling te dragen.
• Zorg dat de sling om uw pols zit om te voorkomen dat uw hand gaat hangen.