Geschiedenis Vliegbasis Eindhoven

Vliegbasis Eindhoven ging in 1932 van start als burgervliegveld Welschap. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt Duitsland het vliegveld voor militaire doeleinden. Vanaf de jaren '50 tot in de jaren '90 waren er straaljagers gestationeerd op de vliegbasis. Daarna transportvliegtuigen.

Vergroot afbeelding Het stationsgebouw met de verkeerstoren op Vliegveld Welschap te Eindhoven. Foto: NIMH.
Vliegveld Welschap in 1936. Foto: NIMH

Ontstaan vliegveld Eindhoven

De eerste plannen voor de aanleg van een vliegveld bij Eindhoven werden gemaakt in 1921. Het duurde tot 1932 voor het vliegveld er daadwerkelijk kwam.

Tweede Wereldoorlog

In april 1939 vorderde de militaire overheid het vliegveld als onderdeel van de mobilisatie. 2 dagen nadat Duitsland Nederland binnenviel, werd Eindhoven en ook vliegveld Welschap bezet. De naam van het vliegveld veranderde in Fliegerhorst Eindhoven. De Duitsers begonnen bijna direct met de uitbreiding van het vliegveld.

Op 18 september 1944 bevrijdden Amerikaanse paratroepen van 101 Airborne Division Eindhoven tijdens operatie Market Garden. De volgende dag werd op vliegveld Welschap de Nederlandse vlag gehesen. De Britse airfield repair unit werd ingezet om de in totaal 1.650 bomkraters dicht te gooien.

Burgerluchtvaart

De Koninklijke Luchtmacht was sinds 1952 gehuisvest op Vliegbasis Eindhoven. Vanaf dat jaar maakte ook de burgerluchtvaart gebruik van de diensten van Vliegbasis Eindhoven. Bedrijven als Philips' vliegbedrijf Philair en KLM gebruikten de start- en landingsbaan en de diensten van de verkeersleiding, brandweer en geneeskundige dienst. In september 1984 opende Eindhoven Airport op het burgerdeel van Vliegbasis Eindhoven een aparte aankomst- en vertrekhal.

Vergroot afbeelding Een Thunderstreak jachtbommenwerper van 314 Squadron met rockets onder de vleugels.
Een Thunderstreak jachtbommenwerper. Foto: NIMH.

Thuisbasis straaljagersquadrons

Met de komst van de luchtmacht hadden verschillende straaljagersquadrons hun thuisbasis op Vliegbasis Eindhoven. Het waren 314, 315 en 316 Squadron. De squadrons vlogen eerst met de Thunderjet. Later werd deze vervangen door de Thunderstreak.

In april 1970 verhuisde 315 Squadron naar Vliegbasis Twenthe. 314 Squadron verhuisde enkele jaren later naar Vliegbasis Gilze-Rijen. 316 Squadron bleef en kreeg NF-5-vliegtuigen, die tot 1991 in gebruik bleven. Tot aan de opheffing in 1994 was 316 Squadron met F-16's gestationeerd op Vliegbasis Eindhoven.

Verleggen van de startbaan

De bevolking van Eindhoven ondervond veel last van het geluid van de jachtvliegtuigen. Om aan de bezwaren tegemoet te komen, is de startbaan van richting veranderd. Zo konden vertrekkende vliegtuigen het centrum van Eindhoven vermijden. De werkzaamheden waren in 1984 klaar.

Samenvoeging Eindhoven en Gilze-Rijen

In februari 1983 werden de vliegbases Gilze-Rijen en Eindhoven samengevoegd en onder 1 commando gesteld. Beide bases hadden dezelfde taak en hetzelfde materieel (F-16's). In 1995 zijn de bases weer opgesplitst, omdat de taken van beide inmiddels sterk verschilden. Op Vliegbasis Gilze-Rijen waren niet langer F-16's gestationeerd, maar gevechtshelikopters. Vliegbasis Eindhoven was zich inmiddels steeds meer gaan toeleggen op luchttransport.

Komst transportvliegtuigen

334 transportsquadron verhuisde in mei 1992 van Vliegbasis Soesterberg naar Eindhoven, samen met de F-27 Fokker Friendship. Al snel besloot de luchtmacht de F-27-vloot te vervangen. De F-27's pasten niet langer bij het takenpakket van de Koninklijke Luchtmacht.

De Fokkers konden geen trans-Atlantische vluchten maken. Terwijl daar door de toename van het aantal oefeningen en uitzendingen steeds meer behoefte aan ontstond. De laatste F-27 werd in 1996 vervangen. Een van de toestellen staat nog steeds bij de poort van de vliegbasis opgesteld.

Nieuwe transportvloot

Voor de nieuwe transportvloot werden 5 verschillende typen vliegtuigen aangeschaft.

  • de (K)DC-10;
  • de C-130;
  • de Gulfstream IV;
  • de Fokker-50;
  • de Fokker-60U.
Vergroot afbeelding Een KDC-10 staat klaar om te vertrekken vanaf Vliegbasis Eindhoven.
KDC-10-transportvliegtuig.

Van de Fokker-60 zijn 2 toestellen begin deze eeuw omgebouwd tot Maritime Patrol Aircraft. Die werden ingezet op de Nederlandse Antillen en Aruba. Inmiddels zijn alle Fokker-60's en 50's bij Defensie verdwenen.

Door bezuinigingen is in 2014 de toen net ingevoerde DC-10 afgestoten. De Gulfstream stond ook op de lijst voor verkoop, maar is nog niet afgestoten. Van de laatste KDC-10 is eind 2021 afscheid genomen. 334 en 336 squadron voeren met de Gulfstream en C-130 Hercules taken uit over de hele wereld.