Apache-gevechtshelikopter (AH-64)
De Apache-gevechtshelikopter (AH-64) is oorspronkelijk ontworpen voor het uitschakelen van tanks en andere (gepantserde) gronddoelen. In de praktijk is het toestel dankzij zijn uitgebreide wapenpakket en geavanceerde (waarnemings)apparatuur zeer breed inzetbaar.
Het kan dat actuele informatie nog niet is toegevoegd op deze pagina.
Lees ook: Defensie vergroot veiligheid van helikopters met betere zelfbescherming (21 mei 2024) en Eerste vernieuwde Apache-helikopters gevechtsgereed (video), (18 april 2024)
Taken
Defensie gebruikt de Apache voor verschillende taken:
- optreden als bewapende verkenner;
- beschermen van grondtroepen en transporthelikopters;
- uitschakelen van (gepantserde) gronddoelen, zoals tanks, commando- en radarposten en artillerieopstellingen;
- escorteren van konvooien;
- bewaken en afschermen van gebieden;
- ondersteunen in binnenlandse zoekacties.
Specificaties
- fabrikant: Boeing Defense & Space Group
- aantal: 28 (oorspronkelijk 30).
- type: AH-64D, wordt na modernisering AH-64E
- registratienummers AH-64D: Q-01 tot en met Q-30. Q-20 crashte in 2004 in Afghanistan, Q-15 verongelukte in 2015 in Mali.
- registratienummers AH-64E: Q-31 tot en met Q-58
- lengte: 15,47 meter
- breedte: 5,79 meter
- hoogte: 3,92 meter
- hoofdrotor: 4 bladen, diameter 14,63 meter, 292 omwentelingen per minuut
- staartrotor: 4 bladen, diameter 2,79 meter, 1.417 omwentelingen per minuut
- motoren: 2, type General Electric T700-GE-701D
- vermogen: continu 1.716 pk per motor; maximaal 2.000 pk (bij 1 motor)
- gewicht: 5.662 kilo (leeg)
- maximaal tactisch gewicht: 9.190 kilo (met munitie en brandstof)
- absoluut maximum: 10.433 kilo
- kruissnelheid (snelheid waarbij het toestel de meeste kilometers aflegt met zo min mogelijk brandstof): 222 kilometer per uur
- maximumsnelheid: 366 kilometer per uur
- bereik: 460-485 kilometer of zo'n 2,5 uur afhankelijk van de missie; extra 330 kilometer per extra brandstoftank (maximaal 4 stuks, maar dan geen bewapening)
- bemanning: 2 vliegers
- kleur: olijfgroen
- bewapening
- Hellfire-antitankraketten (maximaal 16, 4x4)
- Hydra 70-raketten (maximaal 76, 4x19)
- 30mm-boordkanon (maximaal 1.200 stuks munitie)
- sensoren: infraroodcamera voor dag- en nachtgebruik, videocamera (dag); laseraanwijzer
- in gebruik bij: Koninklijke Luchtmacht
Sensoren
De helikopter heeft voor de uiteenlopende taken een uitgebreid pakket geavanceerde sensoren en andere luchtvaartelektronica (avionica). Zoals doelzoek- en nachtzichtapparatuur, een radardetectiesysteem, infraroodafweersysteem en een global positioning system (gps) waarmee het mogelijk is om ook bij slecht weer te vliegen.
Verschillende van deze functionaliteiten zijn op een geavanceerde manier met elkaar gekoppeld. Zoals het TADS (target acquisition and designation system) en IHADSS (integrated helmet and display sight system). TADS vindt doelen op zicht en met infrarood waarna ze met een laser worden aangestraald en eventueel met wapensystemen kunnen worden aangevallen. IHADSS projecteert deze informatie overzichtelijk in de helmen van de vliegers zodat zij niet continu in de cockpit hoeven te kijken.
Kijkend richten
Het elektro-optische head trackingsysteem maakt het vele informatieverkeer tussen sensoren en wapens beheersbaar. De voorste vlieger ziet via IHADSS ook de beelden van de camera’s in het TADS. De vlieger achterin ziet de FLIR-beelden (forward looking infrared) op de IHADSS. Beide vliegers kunnen ook tegelijk wapens bedienen met IHADSS. In dat geval ziet de vlieger het richtkruis voor een oog en gelijktijdig worden de FLIR-beelden achter het kruis geprojecteerd. Voor het zicht vallen deze 2 samen en op deze manier worden de wapens optimaal en snel ingezet.
De (dag)videocamera kan 127 keer inzoomen. De infraroodcamera (warmtebeeld) maakt het mogelijk om zowel overdag als ’s nachts doelwitten te zien. De laseraanwijzer geleidt de Hellfire-raketten. Ook meet het apparaat de afstand tot het doelwit.
Zelfbescherming
Voor zelfbescherming combineert de Apache verschillende systemen:
- Het laserwaarschuwingssysteem waarschuwt bij aanstraling door een laser. Met het systeem is het mogelijk raketten op het doel af te sturen.
- De radardetector waarschuwt bij aanstraling door radarstralen. De detector verstoort de radarstralen door chaff (zeer dunne strookjes metaal) uit te werpen.
- Het CMWS-systeem detecteert infraroodgeleide raketten. Het systeem reageert met het afschieten van flares (lichtkogels) om deze hittezoekende raketten te misleiden.
Aankoop Nederland
Op 24 mei 1995 tekende Nederland een contract voor 30 Boeing AH-64D-gevechtshelikopters voor de luchtmacht. Om de periode tot instroom te overbruggen, werden 12 AH-64A’s gehuurd van het Amerikaanse leger. De aflevering van de ‘eigen’ AH-64D-helikopters startte in mei 1998. In mei 2002 werd de 30e en laatste Delta aan Nederland geleverd. De laatste 6 leasehelikopters waren in februari 2001 al terug naar Amerika.
2 Apaches gingen verloren tijdens de uitzendingen in Afghanistan in 2004 en in Mali in 2015. Hiermee kwam het totaal van de vloot op 28 helikopters.
In september 2018 werd de handtekening gezet voor de upgrade van de 28 overgebleven Nederlandse AH-64D naar de AH-64E.
Delta wordt Echo
In 2020 startte Boeing het remanufacture-programma: alle Apache Delta’s worden volledig uit elkaar gehaald. Componenten worden getest, hergebruikt of vervangen. Samen met vele nieuwe systemen installeert Boeing deze op een nieuw geproduceerde romp. Verder krijgen de motoren meer vermogen en is de Echo-uitvoering sneller en wendbaarder. Daarnaast krijgt de Apache nieuwe radarsystemen om zo doelen nog eerder te ontdekken. En worden er nieuwe radio’s en missiesystemen geïnstalleerd, waardoor de vlieger efficiënter te werk kan gaan.
Volgens planning zijn in 2025 alle 28 Apache Delta’s omgebouwd tot Echo’s. Dankzij het remanufacture-programma heeft Defensie straks moderne en betaalbare toestellen die tot 2050 inzetbaar zijn.
Veranderingen Echo-uitvoering
Qua uiterlijk lijkt de Echo op zijn voorganger. Toch heeft de Echo veel meer mogelijkheden voor het uitvoeren van missies dan de Delta. Wat zijn de belangrijkste veranderingen?
Nieuwe radio’s
De nieuwe radio’s hebben meer en betere mogelijkheden. Dat maakt communiceren met bijvoorbeeld grondtroepen en andere luchteenheden makkelijker, sneller, beter en veiliger.
Link 16
Het meest moderne Link 16–systeem is een beveiligde, digitale datalink waarmee eenheden elektronisch gegevens direct kunnen uitwisselen met andere eenheden. Binnen Defensie en de NAVO werken meer wapensystemen met Link 16. Hierdoor is het makkelijker om samen te werken en doelen met elkaar te delen. Link-16 vergroot ook de situational awareness: alle uitvoerende eenheden in een operatiegebied weten wat er in hun omgeving speelt.
Radar
De radar bovenop een aantal Echo’s is de grootste zichtbare verandering aan de helikopter. Met de Delta-uitvoering moest de bemanning zelf met een camera doelen zoeken, nu doet de radar dat. De radar kan kilometers vooruit doelen herkennen. En de Apache kan de radarinformatie meteen zonder vertraging delen met andere Apache-helikopters. De radar zit niet altijd op de Echo. Het aantal opgebouwde radars hangt af van de behoeftes in een missie.
Rotorbladen
De rotorbladen van de Echo zijn van composiet en iets langer dan die van de Delta waardoor er meer lift is. Gecombineerd met een sterkere motor en sterkere transmissie heeft de helikoter nu meer power en is wendbaarder.
Manned-unmanned teaming (MUMT)
Alle Echo’s zijn uitgerust met manned-unmanned teaming (MUMT). MUMT maakt het mogelijk om videobeelden en andere data uit te wisselen met andere wapensystemen zoals het onbemande vliegtuig MQ-9 Reaper of de F-35. Bij toestellen die geen radar hebben kan een extra MUMT-antenne worden geïnstalleerd voor meer mogelijkheden. Zo vullen de toestellen zonder radar de Echo’s met radar goed aan.
Sensoren
Dankzij betere sensoren op de neus kan de Echo doelen veel nauwkeuriger en van grotere afstand lokaliseren en identificeren. Waar het videoscherm van de Delta alleen zwart-wit-beeld geeft, heeft het nieuwe systeem in de Echo een kleurencamera met hogere resolutie. Daardoor kan veel verder worden ingezoomd. Gewapende personen op de grond zijn tot kilometers afstand scherp te zien.
Video: impressie Apache Echo
Helikopterbewapening
De Apache AH-64D/E-gevechtshelikopter heeft verschillende wapensystemen om (gelijktijdig) in te zetten, zoals het boordwapen en verschillende type raketten. Op de pagina helikopterbewapening staat meer informatie over de bewapening van de Apache-gevechtshelikopter.
Inzet
1998-2001: voormalig Joegoslavië en Ethiopië/Eritrea
In 1998 en 1999 namen Apaches deel aan de Stabilization Force (SFOR) in voormalig Joegoslavië. In 2001 stonden Apaches gestationeerd in Djibouti om indien noodzakelijk luchtsteun te verlenen aan Nederlandse militairen van de UNMEE-vredesmacht in Ethiopië/Eritrea.
2004-2010: Irak en Afghanistan
Van april 2004 tot april 2005 zijn Apaches ingezet in Irak en in Afghanistan. Eerst waren 6 Apaches gestationeerd op het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Op 29 augustus 2004 gaat de Apache Q-20 door een ongeval verloren tijdens een vlucht van Kaboel naar Bagram. Vanaf april 2006 zijn opnieuw Apaches ingezet in Afghanistan. Eerst om de internationale ISAF-troepenmacht te ondersteunen vanaf het vliegveld van Kandahar. Vanaf oktober 2006 stonden ze op Kamp Holland bij het stadje Tarin Kowt in Uruzgan. Hier ging op 1 augustus 2006 Task Force Uruzgan van start. Op 11 november 2010 stopte de inzet in Afghanistan.
2014-2017: Mali
Van mei 2014 tot januari 2017 vlogen 4 Apaches in Mali voor de VN-missie Minusma. Ze verzamelden inlichtingen en beschermden Nederlandse en andere VN-militairen.
Stationering
De Apaches zijn onderdeel van het Defensie Helikopter Commando van de Koninklijke Luchtmacht. 301 Squadron is met 20 stuks gestationeerd op Vliegbasis Gilze-Rijen. 8 Apaches zijn ingedeeld bij 302 Squadron op Fort Cavazos (voormalig Fort Hood) in Texas, de Verenigde Staten.
6 Echo’s zijn inmiddels geleverd aan het Nederlandse 302 Squadron in Texas voor opleiding en training. Er volgen er nog 2 in 2025. De overige 20 toestellen gaan naar Vliegbasis Gilze-Rijen. De eerste 4 staan daar sinds half april 2024 gereed voor taken in binnen- en buitenland. Halverwege 2025 moeten alle gemoderniseerde Apaches aan Defensie zijn geleverd.
