Persoonlijke verhalen staan symbool bij herdenking 80 jaar Market Garden
“Geallieerde troepen brachten 80 jaar geleden, tijdens de donkere uren van Europa, het begin van de vrijheid met zich mee. Het licht keerde terug naar Nederland.” Dat zei minister Ruben Brekelmans vandaag tijdens de herdenking van de Operatie Market Garden op de Ginkelse Heide bij Ede. “Vandaag vieren we onze collectieve vrijheid en herdenken we de enorme collectieve inspanning die is geleverd om deze te bereiken.”
De minister bedankte degenen die hun leven hebben verloren in de strijd voor een vrij Europa. “Wij dragen hun verhalen met ons mee.”
Vervolgens ging hij uitgebreid in op een van deze verhalen: dat van luitenant Dermod Greene Anderson. Deze Britse militair raakte samen met zijn landgenoot private Henry Moon tijdens Operatie Market Garden in 1944 vermist. Hun stoffelijke resten zijn op het voormalige slagveld teruggevonden en geborgen. Ze zijn 3 dagen geleden in het bijzijn van nabestaanden met militaire eer begraven door hun eigen regimenten.
Zweefvlieger
Anderson was een architectuurstudent in Groot-Brittannië. Toen de oorlog uitbrak, meldde hij zich vrijwillig aan bij het leger. In 1944 diende hij als zweefvlieger in de 1st Airborne Division. Brekelmans: “Dat betekent dat hij met een vliegtuig zonder motor vloog, dat achter een ander vliegtuig werd gesleept en vervolgens de lucht in werd gelaten... Om vervolgens veilig te landen met zijn passagiers achterin, snel uitstappen en dan vrijwel onmiddellijk beginnen met vechten.”
Op de tweede dag van Market Garden landde Anderson met zijn zweefvliegtuig nabij Wolfheze. Samen met zijn passagiers trok hij richting Arnhem. Maar door felle Duitse tegenstand kwamen ze in Oosterbeek terecht. Daar werden ze al snel omsingeld door de vijand. Er volgden zware dagen en nachten, met weinig gelegenheid tot rust of slaap, en een snel toenemend aantal slachtoffers. De uitgeputte soldaten kregen te maken met mortiergranaten, artilleriegranaten, sluipschuttersvuur, luchtaanvallen en tankaanvallen van de vijand.
“Luitenant Anderson sneuvelde op 29-jarige leeftijd”, aldus de minister. “Hij vocht niet alleen voor zijn eigen leven, maar ook voor dat van anderen. Er waren honderdduizenden gewone mannen en vrouwen zoals hij, met buitengewone moed. Hij kan gezien worden als een symbool van zijn generatie.”
Kogelgatentunneltje
Een ander symbool van die generatie is commando August Bakhuys Roozeboom. Hij had de twijfelachtige eer om in 1944 tijdens de Operatie Market als eerste Nederlandse commando op Nederlandse bodem te sneuvelen. Het opleidingskamp van het korps commandotroepen is al naar hem vernoemd. Maar aan de plek waar hij stierf liepen de mensen voorbij. Daar is nu verandering in gekomen. De plek die bekend staat als 'kogelgatentunneltje', door de grote hoeveelheid kogelgaten in het metselwerk, is gedoopt tot ‘August Bakhuys Roozeboom viaduct’.
Parachutisten
Tijdens de herdenkingsweek van 80 jaar Operatie Market Garden werden op meerdere plaatsen parachutisten gedropt. De afgelopen dagen gebeurde dat in Overasselt, in Groesbeek bij Klein Amerika en boven Heteren. Vandaag zijn er grote luchtlandingen op de Ginkelse Heide bij Ede.