Cougar-transporthelikopter

Defensie gebruikt de AS-532U2 Cougar-transporthelikopter voor het vervoeren van troepen en materieel. Externe ladingen kunnen onder de romp worden vastgehaakt. Een aantal Cougars kan als boordhelikopter opereren vanaf schepen. Ze zijn hiervoor uitgerust met opblaasbare drijflichamen om in noodgevallen te kunnen drijven. Daarnaast zet Defensie de Cougar ook in om te assisteren bij brandbestrijding.

Het kan dat actuele informatie nog niet is toegevoegd op deze pagina.

Lees ook: Levering 12 helikopters voor speciale operaties contractueel vastgelegd (5 november 2024)

De Cougar voert uiteenlopende taken uit:

transport van personeel en materieel;
speciale operaties met Special Operations Forces (SOF) en anti-terreur eenheden;
gewondenvervoer en andere humanitaire ondersteuning, Medical Evacuations (MEDEVAC);
brandbestrijding;
maritieme taken (indien operatie daarom vraagt).

Specificaties

fabrikant: Airbus Helicopters
aantal: 12
type: AS-532U2 Cougar Mk.II
lengte: 16,79 meter zonder rotor, 19,5 meter met rotor
hoogte: 4,60 meter zonder rotor, 4,97 meter met rotor
breedte: 3,86 meter zonder rotor, 16,2 meter met rotor
rotorsystemen:
- hoofdrotor: rechtsdraaiende articulated spheriplex: 4 bladen, diameter 16,20 meter, 265 omwentelingen per minuut
- staartrotor: 4 bladen, diameter 3,15 meter, 1279 toeren per minuut
motoren: 2 maal Turbomeca Makila 1A2 Turboshaft. De motoren zijn voorzien van een digitaal controlesysteem. De informatie wordt in de cockpit weergegeven via het geïntegreerde digitale informatiesysteem (Integrated Flight and Display System)
gewicht:
- leeg: minimaal 6.000 kilo
- met interne belading: maximaal: 9.750 kilo
- take-off gewicht: meestal tussen de 7.800 en 8.200 kilo (afhankelijk van belading)
- lading extern: maximaal 3.000 kilo
maximumsnelheid: 315 kilometer per uur
kruissnelheid: 287 kilometer per uur
kleur: camouflagepatroon of grijs (sinds 2008)
bereik: maximaal circa 800 kilometer (zonder brandstofreserve)
bemanning: 2 vliegers en 2 loadmasters, afhankelijk van de opdracht eventueel aangevuld met een doorgunner en/of medisch personeel

Passagiers

In operationele omstandigheden kan de Cougar meenemen:

4 bemanningsleden + 12 militairen met bepakking en wapens of 16 militairen zonder bepakking
4 bemanningsleden + 14 passagiers in crash seats
4 bemanningsleden + verpleegkundige + arts/anesthesist + 4 zittende patiënten + 2 liggende patiënten

Soorten externe ladingen

voertuigen + aanhangwagens
netladingen
containers
mortieren
bambi bucket

Aanschaf en ontwikkeling van de vloot

Tussen 1996 en 1998 kwamen de eerste 17 Cougar-transporthelikopters in dienst bij de Nederlandse krijgsmacht. In de eerste jaren waren deze gestationeerd op Vliegbasis Soesterberg. Vanaf 2008 werd vliegbasis Gilze-Rijen de vaste thuisbasis. Vanwege bezuinigingen werden in 2011 initieel alle 17 Cougar-helikopters wegbezuinigd. Om de search and rescue-taken boven de Waddeneilanden te kunnen blijven uitvoeren werd dit later bijgesteld naar het behoud van 3 helikopters. Later kwamen hier nog eens 5 helikopters bij ter ondersteuning van de brandbestrijdingstaak. Vanwege de vertraagde invoering van de NH90 en de grote behoefte aan helikoptercapaciteit werd in 2015 besloten een deel van de overige Cougar-helikopters langer te laten vliegen. De totale vloot komt hiermee op 12 helikopters.

Helikopter van het type H225M Caracal in de lucht — De H225M Caracal.

Vervanging

In 2028 worden de Cougars gefaseerd opgevolgd door 14 nieuwe helikopters van het type H225M Caracal. Hiermee krijgt het 300 Squadron, waar de Cougars zijn ondergebracht, de naam Special Operations Force (SOF) Squadron. De Caracals zijn beter uitgerust voor SOF-taken. Zo kan de helikopter in de lucht worden afgetankt. En kunnen ze vanaf schepen opereren.

Zelfbescherming

De Cougar-transporthelikopters zijn uitgerust met een uitgebreid zelfbeschermingspakket, zoals het raketwaarschuwingssysteem en het radarwaarschuwingssysteem. Het systeem herkent de signalen uit radarsystemen in (jacht)vliegtuigen, raketten en grondstations. Op basis van deze informatie neemt het ACMS (Advanced Counter Measures Set) de juiste tegenmaatregelen.

Chaff en flares

De verschillende waarschuwingssystemen geven de bemanning de mogelijkheid om de chaff- en flare-verspreiders af te vuren. Chaff, een wolk van aluminiumsnippers, misleidt radargeleide raketten. De hoge temperatuur van afgevuurde flares, magnesium lichtkogels, bereikt hetzelfde effect bij infraroodgeleide (hittezoekende) raketten.

Doorgunner

Afhankelijk van de missie kan de crew van de Cougar worden uitgebreid met een zogeheten doorgunner. De loadmaster en/of doorgunner bedient dan de in de zijdeur geplaatste wapens van het type FN MAG 7.62mm-mitrailleurs.

Brandbestrijding

De Cougar is net als de Chinook inzetbaar voor brandbestrijding. Beide helikopters kunnen worden voorzien van zogeheten bambi buckets. Dit zijn flexibele, oranje waterzakken die onder de helikopter worden gehangen. De bucket van de Cougar kan vliegend worden gevuld met 2.500 liter water. Dat doen ze in Nederland, maar soms ook daarbuiten.

Inzet

1999–2004: Bosnië

In 2001 en 2002 namen 5 Cougars deel aan de Stabilisation Force (SFOR) in Bosnië. De helikopters maakten onderdeel uit van de NAVO- vredesmacht die toezicht hield in het land. Naast het uitvoeren van transporttaken en medische evacuaties stond er 24 uur per dag 1 Cougar paraat om een Quick Reaction Force naar een brandhaard over te vliegen. Tot eind 2004 wisselden Cougar- en Chinook- detachementen elkaar af.

2004-2005: Irak

In 2004 nam de Cougar in Irak de taken van het Chinook-detachement over voor de Stabilisation Force Iraq (SFIR). De Cougars transporteerden personeel en materieel en stonden 24-uur per dag stand-by voor de medische evacuatie van Nederlandse militairen. Daarnaast hielp een Cougar tijdens de eerste vrije verkiezingen in Irak met het vervoer van de stembiljetten.

2006-2010: Afghanistan

Tijdens NAVO-operatie ISAF in Afghanistan ondersteunden Cougars vanaf april 2006 tot halverwege 2010 de Nederlandse Task Force Uruzgan. De helikopters worden hier voornamelijk ingezet voor transporttaken, maar leveren ook directe ondersteuning aan special forces.

2012, 2013 en 2017: Somalië

Cougars zijn ingezet als boordhelikopter tijdens meerdere antipiraterijmissies voor de kust van Somalië (2012, 2013 en 2017). Vanaf marineschepen als de Zr.Ms. Rotterdam voerden ze onder meer verkenningsvluchten uit en vervoerden ze boarding teams van mariniers.

2016 en 2018: Middellandse zee

In 2016 werd het mandaat voor de Europese militaire missie Sophia in het centrale deel van de Middellandse Zee uitgebreid met onder meer trainingen voor de Libische kustwacht en marine. Deze opleidingen werden gegeven aan boord van Zr.Ms. Rotterdam, waar ook 2 Cougars bij aan boord waren. Samen fungeerde zij als drijvend trainingsplatform voor onder andere het opsporen van illegale activiteiten.
Ook in 2018 vertrok er een Cougar aan boord van een marineschip richting de Middellandse Zee voor operatie Sea Guardian. Vanaf het dek van Zr.Ms. Karel Doorman werd de helikopter onder meer ingezet voor het in kaart brengen van scheepvaart en luchtverkeer. De Cougar voerde hiervoor Intelligence Surveillance and Reconaissance (ISR)-vluchten uit in het gebied.

Noodhulp

De Cougars zijn ook ingezet voor het leveren van noodhulp. Zo vertrokken 2 helikopters aan boord van marineschip Zr.Ms. Johan de Witt in 2019 naar de door orkaan Dorian getroffen Bahama’s.
Ook werden de helikopters in verband met de corona-uitbraak in 2020 gebruikt voor medisch transport en medische evacuaties in het Caribisch gebied. Tot augustus 2015 is het toestel ook ingezet voor patiëntenvervoer vanaf de Waddeneilanden.