Prinsjesdag 2022: extra investeringen in Defensie
Met het coalitieakkoord investeerde het huidige kabinet reeds structureel € 3 miljard in Defensie (waarvan € 1,9 miljard in 2023). In reactie op de oorlog in Oekraïne voegde het kabinet daar afgelopen voorjaar structureel € 2 miljard aan toe. Defensie zet de extra investering in voor het verbeteren van de operationele gereedheid, gevechtskracht en wendbaarheid van de krijgsmacht, voor innovatie en de samenwerking met partners EU en NAVO.
Met de extra investeringen haalt Nederland in 2024-2025 de NAVO-norm van 2%. In 2023 is het Defensiebudget nog 1,66% van het bruto binnenlands product (bbp); in 2022 is het 1,47%. Het Europees gemiddelde stijgt overigens ook, van 1,68% in 2021 naar 1,94% in 2024.
Met het extra budget verbetert Defensie de operationele gereedheid en inzetbaarheid van de krijgsmacht. De plannen hiervoor zijn opgenomen in de Defensienota 2022. Zo investeert Defensie in materieel en voorraden, zodat eenheden sneller, vaker en langer zijn in te zetten. Tijdigheid is daarbij belangrijk, want de versterking van Defensie moet gezien de veiligheidssituatie zo snel mogelijk plaatsvinden. Dat lukt alleen door niet achteraan te sluiten op de markt en door Europese partners te zoeken om samen materieel te verwerven. Defensie speelt hier bijvoorbeeld op in door versneld munitie en F-35-gevechtsvliegtuigen en MQ-9 Reapers (onbemande vliegtuigen) aan te kopen. Dat is niet eenvoudig: wapens en munitie zijn moeilijk te krijgen door de toegenomen vraag en door verbroken logistieke ketens tijdens de Covid-pandemie.
Personeel
Met het recente arbeidsvoorwaardenakkoord worden de arbeidsvoorwaarden van het Defensiepersoneel de komende tijd aanzienlijk verbeterd. Net als bij andere sectoren blijft voor Defensie de krappe arbeidsmarkt een belangrijk aandachtspunt. Daardoor is er bijvoorbeeld weinig logistiek en inkooppersoneel, wat dan weer tot een verminderde levering van goederen en diensten leidt.
Uit de personeelsrapportage van de 1e helft van 2022 blijkt dat de totale personele capaciteit bij Defensie is gegroeid. Het aantal vrouwen is met bijna 5% gestegen en ook het aantal reservisten is toegenomen. Daar hoort wel de kanttekening bij dat meeste cijfers in de 2e helft van 2021 toenamen, maar sinds de 1e helft van 2022 dalen. De groei van de personele capaciteit is in de 1e helft van 2022 gestopt. Het is een zorgelijke ontwikkeling dat voor het eerst sinds jaren de instroom daalt én de uitstroom stijgt. Mede daarom heeft de staatssecretaris op 1 september een contourenbrief naar de Kamer gestuurd. Daarin beschrijft hij hoe Defensie de komende jaren het tij wil keren door de instroom te verhogen en de uitstroom tegen te gaan.
Vastgoed
Defensie investeert de komende 15 jaar in een omvangrijk vastgoedprogramma. Verouderd en onbetaalbaar vastgoed wordt afgestoten, het benodigde moderner en duurzamer. Verbetering van het vastgoed heeft een gunstig effect op de operationele gereedheid en wendbaarheid van Defensie. Daarnaast maakt een goede, moderne en veilige werk- en leeromgeving Defensie een aantrekkelijkere werkgever. Zo ondersteunt de investering in vastgoed ook weer de personele doelstellingen.
Investeringsprojecten
Modern en technologisch hoogwaardig Defensiematerieel, krachtige IT en duurzaam en functioneel vastgoed zijn onmisbaar voor de krijgsmacht. In het Defensie Projectenoverzicht (DPO) staan meer dan 100 investeringsprojecten met een omvang van meer dan € 25 miljoen. Bij de investeringen vergroot Defensie de aandacht voor duurzaamheid en innovatie. Een groot aantal projecten is als gevolg van de Defensienota 2022 in scope vergroot.
Het gaat bijvoorbeeld om de projecten aanvulling inzetvoorraad munitie, verwerving combat support ship, dieplaadspoorwagons, de midlife update-projecten van de grondgebonden wapensystemen Bushmaster, CV90, Pantserhouwitser en Fennek, maar ook de uitbreidingen van het aantal MQ-9's en het strategisch luchttransport. Komend jaar worden verschillende behoeftestellingen aangeboden aan de Kamer, zoals verschillende soorten munitie voor de F-35, de Defensiebrede vervanging kleinkaliberwapens, het uitbreiden van de CBRN-capaciteit, het moderniseren van de commandovoorzieningen van de marine, de aanschaf van verschillende munitiesoorten, de vervanging van de Cougar-transporthelikopter en de MQ-9's.
Oekraïne
Nederland steunt Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. Het kabinet doet dat onder meer door militaire goederen te leveren, inmiddels reeds voor meer dan € 500 miljoen. Defensie wordt hiervoor financieel gecompenseerd en het kabinet blijft daarvoor declaraties indienen bij de Europese Vredesfaciliteit. De effecten van de reeds geleverde steun op de gereedheid van de krijgsmacht zijn, gezien de huidige omstandigheden, door Defensie als acceptabel beoordeeld. Het kabinet en Defensie blijven zich inzetten voor steun aan Oekraïne. Door versnelde samenwerking op het gebied van opleiding en onderhoud kunnen we onze gezamenlijke inkoop intensiveren. Door nauwere samenwerking met de industrie, kunnen we onze steun aan Oekraïne opvoeren.
Transparant over interne besluitvorming
De Tweede Kamer ontving vandaag naast de begrotingsstukken van het ministerie van Financiën ook een aantal Prinsjesdagstukken van Defensie. Voor het eerst met interne beslisnota’s met daarin ambtelijke adviezen. Defensie deelt dit actief om naar het parlement transparant te zijn over de interne besluitvorming. De interne beslisnota’s worden vanaf nu met alle kamerstukken meegestuurd.
