F-16 (uit dienst)
De F-16 Fighting Falcon MLU (midlife update) is een multifunctioneel jachtvliegtuig (multirole). Het toestel kan zowel precisiebombardementen uitvoeren als een luchtgevecht voeren. De F-16 vormde het belangrijkste deel van de slagkracht van de Koninklijke Luchtmacht.
Het kan dat actuele informatie nog niet is toegevoegd op deze pagina.
Lees ook: F-16 uit militaire inventaris gehaald (27 september 2024).
Hoofdtaken
- Deelname aan strategische luchtoperaties, waarbij vanaf middelbare hoogte precisiebombardementen worden uitgevoerd met een minimale kans op onbedoelde schade en burgerslachtoffers.
- Verlenen van steun aan eigen grondtroepen. Vijandelijke eenheden worden met hoge nauwkeurigheid beschoten en/of gebombardeerd om slachtoffers onder eigen eenheden te voorkomen.
- Verkrijgen en behouden van luchtoverwicht om daarmee de noodzakelijke vrijheid van handelen voor eigen lucht-, zee- en grondstrijdkrachten af te dwingen. Daartoe behoort ook het bijdragen aan luchtembargo's zoals het afdwingen van een 'no-fly zone'.
- Uitvoeren luchtverkenningsmissies. Dankzij de grote snelheid van het vliegtuig kan groot gebied worden verkend. Het nadeel van jachtvliegtuigen in deze rol is de relatief korte tijd die zij kunnen verkennen. Dit vanwege het grote brandstofverbruik.
Specificaties
- fabrikant: Lockheed Martin (ontworpen door General Dynamics)
- lengte: 15,05 meter
- hoogte: 5,00 meter
- spanwijdte: 9,45 meter (10,00 meter inclusief raketten)
- gewicht: 11.000 kilo (leeg), 16.000 kilo (maximaal beladen)
- motoren: 1 Pratt & Whitney 100-PW-220E turbojet
- vermogen: stuwdruk 15.000 lbs (25.000 lbs met naverbranding)
- topsnelheid: 2.000 kilometer per uur
- vliegbereik: 2.700 kilometer zonder bijtanken in de lucht
- vlieghoogte: 17 kilometer (maximaal)
- aantal: in het begin 213 stuks (177 eenzitters en 36 tweezitters), nu 24 stuks tot 2024 (aantal neemt af tot het moment dat de F-35 alle taken heeft overgenomen).
- in gebruik bij: Koninklijke Luchtmacht
Bewapening
Onder de vleugels en de romp van de F-16 zit een aantal ophangpunten voor bommen en raketten. De opdracht bepaalt het type bewapening dat een F-16 meeneemt. Kijk op de pagina vliegtuigbewapening voor meer informatie over de bewapening van de F-16.
Midlife update
De Koninklijke Luchtmacht nam de F-16 in 1979 in gebruik als opvolger van de F-104 Starfighter, en later ook als opvolger van de NF-5. De luchtmacht ontving de laatste F-16 van in totaal 213 toestellen in februari 1992.
De levensduur van de F-16 was oorspronkelijk 20 jaar. Daarom ondergingen de F-16’s sinds 1998 de midlife update (MLU). Deze wordt sindsdien voortdurend doorontwikkeld. De modernisering verlengt de operationele, technische en economische levensduur met zo’n 20 jaar. Tot de update behoort de vervanging van een groot aantal systemen. Zo kregen de F-16 MLU’s een nieuwe radar, 2 multifunctionele kleurenschermen, nieuwe computers en sensoren en GPS.
De verbeterde datamodem (IDM) projecteert doelinformatie vanaf de grond automatisch op het head up display (HUD). Ook maakte de MLU het gebruik mogelijk van nachtkijkapparatuur. Dankzij de verder geëvolueerde ‘hands on throttle and stick’ (HOTAS) kunnen de meeste selecties van radarmodes, wapens, data link en EWMS worden genomen zonder de handen van de throttle (gashendel) en stick (stuurknuppel) af te halen.
Aanvullende instrumenten
Sinds de MLU kunnen aan de luchtinlaat verschillende verkennings- en doelaanwijzingsinstrumenten aan de luchtinlaat worden gehangen:
- De targeting pod (doelaanwijzing) ondersteunt de vlieger bij het opsporen van het doel en het nauwkeurig afwerpen van de bewapening. De pod geeft informatie over oppervlaktedoelen en bepaalt nauwkeurige locaties voor de GPS-geleide bommen. Met de ingebouwde laser kunnen ook de lasergeleide bommen nauwkeurig worden afgeworpen. Het systeem berekent ook het beste moment van afwerpen.
- RecceLite (verkenning) is een geavanceerd fotoverkenningssysteem. De camerabeelden kunnen direct vanuit de lucht naar specialisten op de grond worden gestuurd ter analyse. Op missies wordt het systeem onder meer ingezet voor routeverkenning en het opsporen van geïmproviseerde explosieven.
- Onder de romp kan ook een elektronische storingscontainer worden gehangen.
Vervanging F-16
Om verschillende redenen zijn er grenzen aan het moderniseren van toestellen:
- Operationele veroudering: de F-16 is minder goed opgewassen tegen nieuwe omstandigheden en dreigingen.
- Technische veroudering: reserveonderdelen zijn moeilijker te verkrijgen. Slijtage is moeilijker te verhelpen en onderhoud kost meer tijd. Hierdoor staat de inzetbaarheid van de F-16 onder druk.
- Economische veroudering: het wordt steeds duurder om de operationele en technische veroudering tegen te gaan.
Na een uitgebreid vergelijkingstraject kwam het F-35 Lightning II-gevechtsvliegtuig uit de bus als de beste opvolger van de F-16. In september 2013 kocht Nederland zijn eerste 2 toestellen. Sinds 2019 vliegen F-35 gevechtsvliegtuigen in Nederland.
Multirole en swingrole
De F-16 is zowel een swing- als multirole-toestel. Multirole betekent dat het inzetbaar is voor meerdere taken, zoals luchtsteun- en luchtverdedigingstaken. Mits voortdurend aangepast aan de heersende dreigingen, heeft het een lange levensduur. Dat het ook nog eens inzetbaar is voor een breed takenpakket, draagt bij aan de kosteneffectiviteit van het toestel.
Swing role betekent dat de F-16 niet alleen inzetbaar is voor meerdere taken, maar dat het deze taken ook nog eens snel kan afwisselen. Concreet: als een F-16 met zowel een targeting pod als wapens wordt beladen, kan het tijdens een missie van rol veranderen.
F-16-demoteam
Per 1 januari 2019 zijn alle activiteiten van het F-16 demoteam definitief gestopt.
