Zr.Ms. De Zeven Provinciën

Zr.Ms. De Zeven Provinciën is een van de luchtverdedigings- en commandofregatten van de De Zeven Provinciën-klasse.

Luchtverdedigings- en commandofregat

Zoals de typebenaming al aangeeft, heeft het luchtverdedigings- en commandofregat (LCF) 2 hoofdfuncties: luchtverdediging en commandovoering. De verdedigingsfunctie houdt in dat ze een vlootverband in zijn geheel moet kunnen beschermen. De commandofunctie betekent dat het schip een complete operationele staf aan boord kan nemen. De commandant van deze staf heeft dan de leiding over meerdere schepen: een eskader of vlootverband.

Op de boeg staat de NAVO-aanduiding van het fregat: F802.

Geschiedenis Zr.Ms. De Zeven Provinciën

Kiel gelegd: 1 september 1998.
Te water gelaten: 8 april 2000.
In dienst gesteld: 26 april 2002.

Video: Terugblik op de 'Aanval op Chatham' (2017)

Videospeler

Media error: Format(s) not supported or source(s) not found

Bestand downloaden: https://www.rovid.nl/def/dco/2017/def-dco-20170608-idq9dranm-web-hd.mp4

00:00

Gebruik pijl omhoog/omlaag om het volume te verhogen/verlagen.

Geen
Nederlands (loading)

Precies 350 jaar geleden vernietigde Michiel de Ruyter een groot deel van de Engelse oorlogsschepen. Met zijn vloot en een kleine 1.000 soldaten van het net opgerichte Korps Mariniers waagt hij zich in het hol van de leeuw, het Engelse Chatham, waar een groot deel van de vloot van Karel II ligt afgemeerd.

Dit is ongetwijfeld het meest bekende Nederlandse amfibische optreden uit de 17e eeuw, beter bekend als de Aanval op Chatham.

In de 17e eeuw weet de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich te ontwikkelen tot een economische en politieke supermacht. Dit is vooral de Engelse koning Karel II een doorn in het oog en meerderde handelsoorlogen breken uit.

Maar de bereidheid in Engeland om de oorlog tegen de Nederlanders voort te zetten neemt op een gegeven moment af. De Engelsen zijn geplaagd door een pestepidemie en Londen is grotendeels door een brand verwoest. Uit geldgebrek wordt een groot deel van de Engelse vloot ontmanteld. En hier in het kasteel van Breda wordt begonnen met de vredesonderhandelingen. Maar die lopen uiteindelijk snel stuk.

Het is genoeg voor raadpensionaris Johan de Witt, zeg maar de Mark Rutte van die tijd. Hij wil met 1 actie de Engelsen tot vrede dwingen. De Witt stuurt een Nederlandse oorlogsvloot onder bevel van Michiel de Ruyter naar Chatham. Het doel is de monding van de Theems. Alleen, De Ruyter is nog niet volledig hersteld van een ziekte, en moet een groot deel van de actie overlaten aan een landrot, Cornelis de Witt, de broer van raadpensionaris Johan de Witt.

Op 17 juni 1667 ankert de vloot van De Ruyter hier in het Koningsdiep voor de monding van de Theems. De Engelsen hebben de Nederlandse vloot ondertussen gespot en denken dat de Nederlanders naar de hoofdstad zullen zeilen. En veelal rijke inwoners vluchten naar het platteland.

Op de Zeven Provinciën, het vlaggenschip van Michiel de Ruyter, wordt zeekrijgsraad gehouden. De aanvalsplannen voor de tocht naar Chatham worden besproken. Maar de meeste zee-officieren zien het totaal niet zitten om met zulke grote schepen de Medway op te varen. Cornelis de Witt zet door.

3 dagen later op maandag 20 juni 1667 veroverde hier in Sheerness de Nederlandse mariniers het fort. De Engelse tegenaanval werd gelukkig afgeslagen. Enkele dagen later probeert een plunderende scheepsbemanning in het dorpje Grain de kerkdeur van de Saint Jameschurch te rammen, want zij willen de kerk gaan plunderen. Je kunt het hier nog zien, de beschadigingen. Nederlandse officieren proberen het te belemmeren en lieten de schuldigen straffen. De Ruyter stuurde zelfs de scheepstimmerman naar de wal om de deur te repareren. Je ziet hier Engels hout met het gerepareerde Nederlandse hout.

De schepen van De Ruyter varen verder de Medway op. Hier bij Gillingham hebben de Engelsen een ketting over de rivier gespannen, met enkele schepen ervoor afgezonken. Met als gevolg dat de rivier die toch al moeilijk bezeilbaar is, nog ontoegankelijker wordt. Aan weerskanten staat geschut opgesteld en de Nederlandse aanval dreigt tot staan te komen.

Uiteindelijk weet Jan van Brakel met zijn schip de Vreede succesvol het Engelse schip Unity aan te vallen. De Pro Patria forceert daarna de ketting en weten de Nederlanders het trotse vlaggenschip van de Engelsen, de Royal Charles, te kapen.

Op donderdag 23 juni neemt De Ruyter persoonlijk de leiding over de verdere operatie op zich. De kanons van De Ruyter bombarderen met succes het hoger op de rivier gelegen Upnor Castle. Dit kasteel is het laatste verdedigingspunt voor de werven van Chatham. Enkele schepen slagen erin onder dekking van scheepsgeschut, toch verder door te zeilen en 3 grote Engelse schepen te vernietigen. De operatie van Chatham wordt daarna beēindigd.

Terwijl de Engelse koning zich vermaakt met zijn maîtresse regent het geruchten van Nederlandse aanvallen op de Engelse kust. Het is zelfs zo erg dat de Engelse secretaris van de Engelse admiraliteit in zijn dagboek schrijft: by God, I think the devil shit Dutchmen.

Zodra in Nederland de berichten over Chatham binnenkomen, worden kerkklokken geluid. Op 6 juli 1667 schrijven de Staten-Generaal het verdrag uit en daarna worden vreugdevuren ontstoken. En hier in Hellevoetsluis komen de Royal Charles en de Unity aan en een menigte staat op de kade toe te kijken.

Uiteindelijk zijn de Engelsen bereid op 31 juli 1667 vrede te sluiten. De Tweede Engelse Oorlog komt tot een einde. De aanval op Chatham heeft de doorslag gegeven. En dankzij Chatham is de naam van De Ruyter op ieders lippen. Hij is de grote zeeheld die de Engelsen op de knieën heeft gekregen.

Voorgangers

1643-1659: Zeven Provinciën. Onder de Admiraliteit van Amsterdam. Linieschip van het tweede charter met 32 tot 48 stukken geschut. Lengte 128, breedte 31,5, holte 12 voet. Opereerde in de Middellandse Zee in 1652 en 1653 in een eskader onder viceadmiraal Jan van Galen. Nam in de Eerste Engelse Oorlog deel aan de Slag bij Elba op 7 september 1652. En aan de Slag bij Livorno op 14 maart 1653. In 1655-1659 voer het schip onder viceadmiraal De Ruyter naar de Oostzee en Portugal.
1665-1667: Verenigde Provinciën/Seven Provinciën/Provinciën. Onder de Admiraliteit van Amsterdam. Linieschip van 48 stukken (kanonnen). In de Tweede Engelse Oorlog voer het in de Slag bij Lowestoft onder luitenant-admiraal Jacob van Wassenaer Obdam. Tijdens de Tweedaagse Zeeslag (1666) voer het in het eskader van luitenant-admiraal Cornelis Tromp. In 1667 nam het deel aan de tocht naar Chatham en werd de naam veranderd in St. Jan Baptista.

1665-1694: Zeven Provinciën/Zeven Provintiën. Onder de Admiraliteit van de Maze. Linieschip met 80 stukken. Lengte 163, breedte 43, holte 16,5 voet. Aanvankelijk vlaggenschip van viceadmiraal Aert van Nes. Van 1666 tot 1674 vlaggenschip van luitenant-admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter. In de Tweede Engelse Oorlog nam het in 1666 deel aan de Vierdaagse Zeeslag bij North Foreland en de Tweedaagse Zeeslag. En in 1667 aan de Tocht naar Chatham. Ook nam het deel aan de Slag bij Solebay in 1672 en de 1e en tweede Slag bij Schooneveld, alsmede de Slag bij Kijkduin, in 1673. In 1674 voerde het een expeditie uit naar Martinique. In 1678 werd het vlaggenschip van schout-bij-nacht Jan van Brakel. In 1692 streed het in een gecombineerd Nederlands-Engelse vloot onder John Edward Russel en werd het door de Fransen lek geschoten. In 1694 verkocht voor de sloop.

1694-1706: Zeven Provinciën/Zeven Provintiën. Onder de Admiraliteit van de Maze. Linieschip met 92-94 stukken. Lengte 170, breedte 46, holte 17 voet, bemanning 525 koppen. In 1696 vlaggenschip van luitenant-admiraal Gerard Callenburgh in de vloot van luitenant-admiraal Philips van Almonde. In de Spaanse Successieoorlog opereert het van 1702-1703 in de Middellandse Zee als vlaggenschip van schout-bij-nacht Philips van der Goes in de Nederlands-Engelse vloot. Betrokken bij een actie tegen Cadiz in 1702. Vlaggenschip van schout-bij-nacht Paulus van der Dussen bij het beleg van Barcelona in 1705. Bij het binnenlopen van de Maas in 1706 vastgelopen op de zandbank Hinder en verloren gegaan.

1782-1794: Zeven Provinciën. Onder de Admiraliteit van het Noorderkwartier. Linieschip met 74 stukken. Lengte 180, breedte 48, holte 22 voet. Was in 1793 kostschip in Amsterdam. In 1794 voor de sloop verkocht in Hoorn.

1908-1943: De Zeven Provinciën. Gebouwd in 1908-1909. Pantserschip met 2 x 28 cm, 4 x 15 cm, 10 x 7,5cm, 1 x 7,5 cm mortier en 4 x 3,7 cm stukken. Lengte 101,5, breedte 17,1, diepte 6,15 meter. 6.530 ton, snelheid 16 knopen, bemanning 448 koppen. 1911-1918 in Nederlands-Indië, 1919-1921 weer in Nederland, daarna voorgoed in de Oost. 5 Februari 1933 brak aan boord muiterij uit, die 5 dagen later werd beëindigd met een bombardement op bevel van de Nederlandse autoriteiten. In juli 1933 uit dienst gesteld en verbouwd tot opleidingsschip. In 1936 omgedoopt in Hr.Ms. Soerabaja. 18 Februari in Soerabaja door Japanse bommenwerpers tot zinken gebracht. Door de Japanse bezetter gelicht en als batterijschip gebruikt. Later in de oorlog opnieuw gezonken.

1950-1977: De Zeven Provinciën. Gebouwd van 1939-1953. Kruiser met 8 x 15,2 cm stukken in dubbeltorens (in 1962 werden de achterste torens vervangen door een Terrier-geleidewapensysteem.) Mitrailleurs: 8 x 57 mm, 8 x 40 mm. Lengte 185,7, breedte 17,25, diepte 6,85 meter. 12.250 ton, snelheid 32,3 knopen, bemanning 957 koppen. In 1939 als Kijkduin op stapel gezet (herbouw) en in 1940 hernoemd in Eendracht en vervolgens in 1945 in De Ruyter. Het zusterschip werd in december 1944 als De Zeven Provinciën te water gelaten, maar in 1950 wisselden beide schepen definitief van naam. Het schip was meermalen vlaggenschip van Nederlandse smaldelen en werd gebruikt voor de opleiding van personeel. In 1975 werd Hr.Ms. De Zeven Provinciën wegbezuinigd. Augustus 1976 werd het schip verkocht aan Peru, waar het 24 februari 1978 werd omgedoopt in Almirante Aguirre.

Pantserschip De Zeven Provinciën, 1910-1936.

Waar komt de naam vandaan?

De term De Zeven Provinciën komt van het bondgenootschap dat op 23 januari 1579 werd gesloten tussen de 7 opstandige noordelijke gewesten van de Lage Landen. Dit verbond staat bekend als De Unie van Utrecht.

Uit dit verbond ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Het moest een duurzaam verbond zijn, desnoods voor de eeuwigheid. Daarom werd in het Unieverdrag een woordkeuze gebruikt die zowel de eenheid van de bond als de gelijkwaardigheid van de diverse gebiedsdelen moest benadrukken. Al de 7 delen van de Unie werden daarom aangeduid als ‘provinciën’.

Vanaf 1642 werden schepen van verschillende Nederlandse Admiraliteiten vernoemd naar De Zeven Provinciën, waaronder vele vlaggenschepen. Ook het vlaggenschip van Michiel de Ruyter tijdens de Vierdaagse Zeeslag heette De Zeven Provinciën. De Koninklijke Marine heeft deze traditie voortgezet.

Embleem

Het embleem toont in keel (= rood) een gouden leeuw. Met een kroon van 3 bladeren en 2 paarlen van hetzelfde, getongd en genageld van azuur. In de opgeheven rechtervoorklauw een ontbloot zwaard van zilver met gouden gevest. En in de linker een bundel van zilveren pijlen met de punten omhoog. Het ontwerp is ontleend aan het generaliteitswapen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.